نمونه، از پیامبر صلی الله علیه و اله نقل می‌کنند که می‌فرماید:
۰.أَ لَا أَدُلُّكُمْ عَلَى خَيْرِ أَخْلَاقِ أَهْلِ الدُّنْيَا وَ الآخِرَةِ مَنْ عَفَا عَمَّنْ ظَلَمَهُ وَ أعْطي مَنْ حَرَمَه وَ وَصَلَ مَنْ قَطَعَهُ.۱
۰.آیا راهنمایی کنم شما را به بهترین اخلاق اهل دنیا و آخرت؟ کسی که ستم به خود را ببخشد و به کسی که از او دریغ کرده است عطا کند و با کسی که با او قطع رابطه نموده است، رفت و آمد کند.
در واقع، پیامبر گرامی اسلام برای برخی از رفتارها ارزش خاصی قائل است و آنها را از رفتارهای دیگر، برتر می‌داند؛ امّا اکثر روایات ذکر شده (مانند روایت «الجار»)، بدون استدلال لازم برای مکارم بودن آنها آورده شده است.
ب ـ مکارم الأخلاق و معالیها و محمود طرائقها، ابن سهل السامری الخرائطی
خرائطی در کتاب مکارم الأخلاق به صورت نسبتاً عام به حوزه اخلاق نظر داشته است، همانند طبرانی(م۳۶۰ق) و طبرسی (م۵۴۸ق)، که آنها نیز با نگاه عام به اخلاق نگریسته‌اند. لذا واژه مکارم بدون هیچ گونه بارِ تخصّصی، ذکر شده است. نویسنده، حدود ۱۰۹۷ روایت را در نُه بخش، در کتاب خود ذکر کرده است و تقریباً اکثر موضوعات اخلاقی را پوشش داده است. عنوان بخش نخست، «الحث علی الأخلاق الصالحه و الترغیب فیها» است که تعداد زیادی از روایات آن در مورد حُسن خلق، معالی الاخلاق و... است.
