شده است. واژه رجل و اناث، هنگامی به کار می‌روند که قصد بیان مطلبی در باره جنسی خاص وجود داشته باشد. در غیر این صورت، از واژه مرأ استفاده می‌شود.^۱ لذا به نظر می‌رسد که در فارسی، تعبیر انسانیت، بیشتر به واژه مروّت نزدیک باشد و واژه مردانگی، برای رجولیت و واژه جوان‌مردی برای فتوّت، مناسب‌تر است.

مروّت در متون دینی

در متون دینی، روایات متعدد و متفاوتی در باره مروّت و مصادیق آن صادر شده‌اند. برخی از متون، تفسیری بوده و در پاسخ به تعریف مروّت بیان شده‌اند. در این متون تفسیری، گاه اصلی کلّی بیان شده است، مانند: عدالت (برابری) و احسان (تفضل)،^۲ عمل نکردن به نواهی خدا و ترک نکردن اوامر او،^۳ انجام ندادن پنهانیِ کاری که آشکارا از انجام دادن آن شرم دارد،^۴ اجتناب از آنچه مایه خواری است و کسب آنچه مایه زینت است.^۵

فرهنگ اسلامی به آن اهتمام زیادی دارد و در جوامع قدیمی‌تر، بهای زیادی به آن داده‌ می‌شد؛ امّا امروزه با رواج زندگی شهرنشینی، و برخی از فلسفه‌های جدید، این نوع اخلاقیات نیز تا حدودی رو به افول گذارده است. از همین روی، بازخوانیِ برخی از این فضایل به ویژه از منظر دینی می‌تواند برای روزگار ما مفید و راه‌گشای برخی مشکلات فردی و اجتماعی باشد.

مروّت در لغت

مروّت از ریشه «مرأ» است و این ریشه به معنای گواراییِ طعام است.^۱ واژه «المرأة» از همین ریشه، به معنای انسان است که شامل زن و مردم می‌شود. مروّت(مروءة) نیز از همین ریشه است. مروّت را در کتب لغت کهن عرب، به معنای کمال مرد بودن و رجولیت دانسته‌اند. لغت‌شناسانی مانند خلیل فراهیدی،^۲ ابن فارس،^۳ و ابن منظور،^۴ «کمال الرجولیه» را برای معنای مروّت آورده‌اند. البته برخی مانند جوهری^۵ و حتی ابن منظور، «انسانیت» را به معنای مروّت دانسته‌اند.

به نظر می‌رسد همان گونه که در التحقیق آمده، با توجّه به معنای اصلی مرأ، از آن جهت به انسان، «مرء» گفته شده که (در ارتباط با دیگران) دارای صفا و گوارایی و سهولت است؛ بدون این که جنسیت در آن دخالت داشته باشد، به خلاف رجولیت که در آن، جنسیت مرد لحاظ