که چه چیزهایی سخاوت نیست. در این روایات، تصریح شده که بذل مال در راه نادرست، سخاوت نیست. ^۱

از مجموع این روایات به دست می‌آید که اسلام، هر نوع بذل مال را سخاوت نمی‌داند و به نوعی، چگونگیِ مصرف را نیز در آن دخیل می‌داند. درست است که سخاوت یعنی دل کندن از مال و دادن آن به دیگران، امّا درستی یا نادرستی محلّ مصرف نیز در این مفهوم، دخیل است. فرد باسخاوت، علاوه بر گذر از مال، از هوشمندی در موضع بذل آن نیز برخوردار است. در حقیقت، دل کندن از مال و بذل رضامندانه و درست آن، دو رکن تعریف سخاوت اند. فرد سخاوتمند، نه تنها نباید به مال دیگران چشم‌داشت داشته باشد، بلکه باید با رضایت خاطر، دل از مال خود نیز برکند و آن را در راه خدا بذل کند. این مفهوم سخاوت در منابع اسلامی است که شامل دو عنصر است: توان دل کندن از مال، و هوشمندی در بذل آن.

این صفت با چنین تعریفی، یکی از مکارم اخلاق پیامبران است. از مسائل مهم زندگی اجتماعی، مواجهه با نیازمندان است. این موقعیت، امتحانی بزرگ برای افراد برخوردار است. انسان، علاقه زیادی به خود و اموال خود دارد. مسئله این است که آیا می‌تواند از مال خود بگذرد و آن را به دیگران بدهد؟ گذر از مال و دادن آن به نیازمندان، یکی از مراحل مهم تکامل انسان است. انسان باید اثبات کند که می‌تواند در راه خدا از مال

معنوی و بیان مصادیق آن پرداخته‌اند. از این رو، فرهنگ اسلامی، معنای متفاوتی در باره سخاوت ندارد. در روایات، گاه ضدّ سخاوت معرفی شده که بُخل است.^۱ گاه فرد سخاوتمند را کسی می‌دانند که مال را در جای حق مصرف کند،^۲ و حقّ خداوند را از مال خودش خارج کند.^۳ و گاه سخاوتمندترین فرد معرفی شده که رسیدن به این مهم، با پرداخت زکات،^۴ و انفاق و کمک به نیازمندان به دست می‌آید.^۵ گاه سخاوت را تعریف کرده‌اند که عبارت است از: پرهیز از طلب مال حرام و مصرف با رضایت مال در راه خدا؛^۶ طمع نداشتن به مال دیگران،^۷ و خارج کردن حق خداوند از مال و قرار دادن آن در جای خود.^۸ گاه بیان کرده‌اند