مختلفی که میتوان آنها را از معارف دین به دست آورد.
همسایهداری در دین
در معارف اسلامی، تأکید بسیاری بر همسایهداری شده است. در یک بررسی، بیش از سیصد متن در این موضوع طبقهبندی شدهاند. در این متون، علاوه بر اهمیت همسایه و حدّ آن، از مسائل مهمی که بدان پرداخته شده، حرمت همسایه است که شدیدترین تأکیدها نسبت به آن وارد شده۱ و همانند حرمت خود و نزدیکان دانسته شده است.۲
قرآن کریم در کنار والدین، نزدیکان، یتیمان و مسکینان، همسایه را نیز قرار داده و دستور داده که به آنها احسان کنیم.۳ در سفارشهای جبرئیل۴ و پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله نیز همین مسئله دیده میشود. لذا امام علی علیه السلام به فرزندانشان نسبت به همسایه، هشدار شدید میدهند.۵ همسایه، حقّی دارد۶ که باید آن را شناخت و بدان اهتمام ورزید.۷ در این باره، مسائل
1.. امام علی علیه السلام: ما تَأكَّدَتِ الحُرمَةُ بمِثلِ المُصاحَبَةِ والمُجاوَرَةِ (غرر الحكم، ح۹۵۲۸).
2.. تهذیب الأحکام، ج۶، ص۱۴۱، ح۲۳۸.
3.. (وَاعْبُدُواْ اللّه وَلَا تُشْرِكُواْ بِهِ شَیـئا وَبِالْوَ لِدَینِ إِحْسَـنًا وَبِذِى الْقُرْبَى وَالْیتَـمَى وَالْمَسَـكِینِ وَالْجَارِ ذِى الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنـبِ وَابْنِ السَّبِیلِ وَمَا مَلَكَتْ أَیمَـنُكُمْ إِنَّ اللّه لَا یحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا) (سورۀ نساء، آیۀ ۳۶).
4.. ما زالَ جبرئیلُ علیه السلام یوصِینی بالجارِ حتّى ظَنَنتُ أنَّهُ سَیوَرِّثُهُ (کتاب من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۵۲، ح۱۰۸؛ الأمالی، طوسی، ص۵۲۰، ح۱۱۴۵؛ صحیح البخاری، ج۵، ص۲۲۳۹).
5.. اللّه اللّه فی جِیرانِكُم فإنَّهُم وَصیةُ نَبیكُم، ما زالَ یوصی بِهِمْ حتّى ظَنَنّا أنَّهُ سَیوَرِّثُهُم (نهج البلاغه، نامۀ ۴۷).
6.. پیامبر خدا صلی الله علیه و اله: للجار حق (مسند البزار، ج۴، ص۱۰۱، ح۱۲۷۷).
7.. عَنْ حَبِیبٍ الْخَثْعَمِی، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللّه علیه السلام یقُولُ: «عَلَیكُمْ بِالْوَرَعِ وَ الِاجْتِهَادِ، وَ اشْهَدُوا الْجَنَائِزَ، وَ عُودُوا الْمَرْضى، وَ احْضُرُوا مَعَ قَوْمِكُمْ مَسَاجِدَكُمْ، وَ أَحِبُّوا لِلنَّاسِ مَا تُحِبُّونَ لِأَنْفُسِكُمْ، أَ مَا یسْتَحْیی الرَّجُلُ مِنْكُمْ أَنْ یعْرِفَ جَارُهُ حَقَّهُ، وَ لَا یعْرِفَ حَقَّ جَارِهِ؟» (الكافی، ج۴، ص۶۸۰).