کسی است که مردان را بر محارم خود وارد می‌کند به گونه‌ای که آنها را می‌بیند و به این دلیل به آنها دیّوث گفته می‌شود؛ چون با سهولت چنین مسئله‌ای را می‌پذیرد.۱
همان گونه که مشهود است، در همه کاربردها، یک حمیت۲ و تعصّبی وجود دارد که اجازه تعرّض غیر را به حریم خود نمی‌دهد. این، معنای اصلی غیرت است که البته در برخی و یا شاید تمام کاربردها، با نفع رساندن نیز همراه است. نفع و مصلحت، لازم معناست، نه این که معنایی مستقل در عرض معنای نخست باشد.
همین معنا را دانشمندان اسلامی در تعریف اصطلاحیِ غیرت استفاده کرده‌اند. طریحی در یک تحلیل روان‌شناختی، معنای غیرت را نفرتی طبیعی می‌داند که علّت آن، عدم تحمّل مشارکت فرد دیگر، در چیزی است که مورد علاقه فرد بوده و وی آن را حقّ خود می‌داند.۳ کفوی نیز معنای غیرت را این می‌داند که «فردی نتواند اشتراک فرد دیگر را در چیزی که حقّ اوست، تحمّل کند و ناراحت شود و این صفت، بین زن و مرد نیز تفاوتی نمی‌کند».۴
1.. [الدیوث:] هو الذی یدخل الرجال علی حُرمَتِهِ بحیث یراهُم و قیل له دَیوث لانه لَینَ نفسَه علی ذلك (لسان العرب، ج۲، ص۱۵۰).
2.. حمیت: منع و بازداشتن و برانگیخته شدن غضب در برابر امر ناخوشایندی که عارض می‌شود؛ جلوگیری از آسیب رساندن (ر. ک: العین، ج۳ ص۳۱۲؛ لسان العرب، ج۱۴ ص۱۹۸ ـ ۲۰۰؛ تاج العروس، ج۱۸، ص۳۴۴ و ج۱۹، ص۳۴۳؛ النهایة، ج۱ ص۴۴۷؛ مجمع البحرین، ج۱، ص۸۹).
3.. الغیره نفره طبیعیه عن بخل مشاركه الغیر فی امر محبوب (مجمع البحرین، ج۲، ص۱۳۴۷).
4.. الغیره كراهه الرجل اشتراك غیره فیما هو من حقه و ذكر الرجل هنا علی سبیل التمثیل و الا فان الغیره غریزه تشترك فیها الرجال و النساء بل قد تكون من النساء اشد (الكلیات، كفوی، ص۶۷۱، به نقل از نضره النعیم).
