73
پژوهشي در فرهنگ حيا

إذا أرادَ المَلائِكَةُ أن يَرفَعوا إلَى اللّهِ عز و جل عَمَلاً ، عُرِضَ عَلى صاحِبِ الزَّمانِ عليه السلام ، ثُمَّ عَلى واحِدٍ واحِدٍ ، إلى أن يُعرَضَ عَلى رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، ثُمَّ يُعرَضَ عَلَى اللّهِ . ۱

۰.آن گاه كه فرشتگان بخواهند عملى را به سوى خداوند ، بالا ببرند ، نخست بر امام زمان عليه السلامعرضه مى كنند و سپس ، بر تكْ تكِ آنها (پيشوايان معصوم) ، تا اين كه بر رسول خدا عرضه مى شود و پس از آن ، بر خداوند عرضه مى شود .

ناپيدا بودن حجّت هاى الهى و نامحسوس بودن نظارت آنان ، درك حضورشان را براى غالب مردم ، مشكل مى سازد . در عوض ، برخى امور است كه حضور آنان را پُر رنگ ساخته ، توجّه انسان را برمى انگيزد و درك نظارت آنان را تسهيل مى كند . برخى زمان ها در اين امر ، تأثير دارند . مثلاً ايّام ولادت يا شهادت حجّت هاى الهى و يا عيدهايى كه به نحوى با يكى از آنان ارتباط پيدا مى كند ، حضور آنان را در ذهن و روان مردم ، پُر رنگ مى سازد . مردم در اين ايّام ، سعى مى كنند حرمت معصومان عليهم السلامرا بيشتر نگه دارند و به همين جهت ، از انجام دادن بسيارى از كارها شرم مى كنند .
بعضى مكان هاى منتسب به معصومان عليهم السلام نيز همين تأثير را دارد . برخى افراد ، سعى مى كنند در حرم حجّت هاى الهى و حتّى در نزديكى اين مكان هاى شريف ، از كارهاى نارواى خود ، دست بكشند . مثلاً در زمان طاغوت ، مشاهده مى شد كه برخى خانم هاى بى حجاب ، وقتى به نزديكى شهرهاى مقدّس مى رسيدند ، سر خود را با روسرى مى پوشاندند و وقتى به حرم امامان يا امامزادگان مى رسيدند ، چادر بر سر مى كردند . مكان هاى مقدّس و حرم هاى مطهرِ حجّت هاى الهى ، حضور بيشترى را از آنان تجلى مى دهد . به همين جهت ، گراميداشت ياد آنان و تجليل از آنان ، نقش مهمّى در حفظ حضورشان در ياد انسان دارد . همچنين ، رفتن به حرم هاى مطهّرِ پيشوايان الهى و زيارت

1.الغيبة ، طوسى ، ص ۳۸۷ (ح ۳۵۱) ؛ مستدرك الوسائل ، ج ۱۲ ، ص ۱۶۵ .


پژوهشي در فرهنگ حيا
72

اى داوود ! روز پنج شنبه ، اعمال شما بر من عرضه شد . در ميان كارهايى كه از تو به رؤيت من رسيد ، كمكى بود كه به پسر عمويت فلانى كردى و من از اين كار ، خوش حال شدم . اين صله رحم و كمك تو ، نابودى او و كوتاه شدن عمرش را سرعت بخشيد .
داوود رقّى مى گويد : پسر عمويى داشتم كه دشمن اهل بيت و فردى پليد بود . خبردار شدم كه او و خانواده اش در وضع مالى بدى به سر مى برند . لذا پيش از آن كه راهى مكّه شوم ، به قصد كمك به زندگى اش ، مبلغى برايش حواله كردم . چون به مدينه رسيدم ، امام صادق عليه السلام مرا از اين كار ، خبر داد . ۱
اعمال روزانه ما از كدام قِسم است ؟ آيا موجب سرور حجّت هاى الهى مى شود يا مايه اندوه آنان ؟ به هر حال ، اين يك واقعيت بوده ، از باورهاى مسلّم شيعه به شمار مى رود . بر اساس اين باور ، اگر انسان ، نظارت اين حجّت هاى الهى را درك كند ، هنگام گناه ، حياى او برانگيخته مى شود . تأكيد مى كنيم كه اين جا صحبت از «درك حضور» است ، نه «ايجاد حضور» و نه «توهّم حضور» . ما ، نه حضور غير موجودى را به وجود مى آوريم و نه وجود آن را توهّم مى كنيم ؛ بلكه واقعيتى را «درك» مى كنيم . اين درك حضور ، از عواملى است كه مى تواند شرم را بر انگيزد . امام صادق عليه السلام بر اين رابطه تصريح دارد و مى فرمايد :

۰.إنَّ أعمالَ العِبادِ تُعرَضُ عَلى رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله كُلَّ صَباحٍ أبرارَها و فُجّارَها ، فَاحذَروا فَليَستَحيِ أحَدُكُم أن يَعرِضَ عَلى نَبِيِّهِ العَمَلَ القَبيحَ . ۲

۰.هر بامداد ، كارهاى بندگان ، از نيك و بد ، به رؤيت رسول خدا مى رسد . بنا بر اين به هوش باشيد ، هر يك از شما بايد شرم كند كه كار زشت بر پيامبرش عرضه كند .

۰.امام صادق عليه السلام نيز مى فرمايد :

1.الأمالى ، طوسى ، ص ۴۱۳ (ح ۹۲۹) .

2.تفسير القمى ، ج ۱ ، ص ۳۰۴ ؛ بحار الأنوار ، ج ۱۷ ، ص ۱۴۹ .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9246
صفحه از 388
پرینت  ارسال به