273
پژوهشي در فرهنگ حيا

برهنگى آشنا شد و حجاب ها و پوشش ها كم كم و يكى پس از ديگرى برچيده شدند ، به موازات آن ، معمارى غربى نيز دست خوش تحوّل گرديد . در اين دوره ، شاهد نوعى كشف حجاب و رواج برهنگى در معمارى غربى هستيم . مثلاً در اين دوره ، حياط ها برچيده شدند و خانه ها به شكلى ساخته مى شدند كه نسبت به گذشته از پوشيدگى كمترى برخوردار بودند .
مسئله ديگر در بحث پوشيدگى بيرونى خانه ها ، بام خانه هاست . برخى خانواده ها در فصل گرما و هنگام شب از بام منازل براى غذا خوردن و خوابيدن استفاده مى كنند . در اين جا بام خانه ، كاركرد ديگرى پيدا مى كند . به همين جهت ، لازم است كه براى اين كاركرد ، آماده شود .
تصوّر كنيد كه همه همسايه ها و يا حتّى برخى از آنها بخواهند از بام خانه براى خوابيدن استفاده كنند . در بام هايى كه هم سطح اند و به يكديگر راه دارند ، اين مسئله ، چه وضعيتى را پديد مى آورد ؟ طبيعى است كه اين وضعيت مى تواند پيامد ناروايى داشته باشد . مشاهده شده كه گاهى خوابيدن در پشت بام ، موجب ارتباط نارواى دختر و پسر همسايه شده است . همچنين خوابيدن زن و مرد ، به گونه اى كه نامحرمْ آنان را ببيند ، نارواست ، هرچند از بالاپوش استفاده كنند . ديده شدن حجم بدن ، با فرهنگ حيا ، ناسازگار است . ۱ از اين رو ، در معمارى پوشيده ، بام خانه نيز ديوار دارد . رسول خدا فرموده است كه هر كس بر بام بدون ديوار بخوابد و پيامد ناگوارى رخ دهد ، نبايد هيچ كس جز خويشتن را سرزنش كند . ۲
آن حضرت ، مردم را از خوابيدن روى چنين بام هايى نهى كرده ۳ و فرموده است كه خداوند ، چنين كارى را خوش ندارد و هر كه چنين كند ، از

1.ر . ك : بخش دوم ، فصل سوم : حيا و پوشش .

2.الكافى ، ج ۶ ، ص ۵۳۰ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۶ ، ص ۱۸۹ .

3.الكافى ، ج ۶ ، ص ۵۳۰ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۶ ، ص ۱۸۸ .


پژوهشي در فرهنگ حيا
272

كه حريم خانواده را از ديد نامحرمان ، محافظت كند .
در جاى خود بحث شد كه ميان حيا و پوشش ، رابطه اى تنگاتنگ وجود دارد . گويا حيا ، پرده اى است بر شخصيت ، رفتار و بدن يك فرد . ۱ خانه نيز از آن جا كه يك پوشش است ، رابطه اى تنگاتنگ با حيا پيدا مى كند . قلمرو خانواده در خانه اى كه براساس فرهنگ حيا ساخته شده باشد ، كاملاً محفوظ و پوشيده است . حضرت عيسى عليه السلامپوشيدگى خانه ها را نشانه حيا و شرم دانسته و فرموده است :

۰.إذا قَعَدَ أحَدُكُم في مَنزِلِهِ فَليُرخِ عَلَيهِ سِترَهُ . ۲

۰.هرگاه يكى از شما در خانه خود نشسته است ، پرده آن را بيفكند .

۰.سپس در تبيين پشتوانه فرهنگى اين رفتار مى فرمايد :فَإِنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ قَسَّمَ الحَياءَ كَما قَسَّمَ الرِّزقَ . ۳

۰.زيرا خداوند ـ تبارك وتعالى ـ حيا را تقسيم كرده ، همان گونه كه روزى را تقسيم كرده است .

در اين حديث شريف كه امام صادق عليه السلام از حضرت عيسى عليه السلامنقل كرده ، به خوبى روشن است كه حيا ، منشأ پوشيدگى كامل خانه است و پوشيدگى خانه ها و ساختمان ها به نوع معمارى آنها برمى گردد . بنا بر اين ، يكى از مؤلّفه هاى مهم در معمارى اين است كه ساختمان ها نسبت به بيرون ، از پوشيدگى كامل برخوردار باشند و اين به حياى افراد برمى گردد .
شايد معمارى غربى را از يك منظر بتوان به دو دوره تقسيم كرد : دوره برهنگى و دوره پيش از برهنگى . به نظر مى رسد زمانى كه فرهنگ غرب با

1.ر . ك : بخش دوم ، فصل سوم : حيا و پوشش .

2.قرب الإسناد ، ص ۲۲ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۱ ، ص ۳۳۴ .

3.همان جا .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9283
صفحه از 388
پرینت  ارسال به