245
پژوهشي در فرهنگ حيا

هست ، در خفا و در پسِ پرده صورت مى پذيرد . از اين رو ، صحنه آشكار شهر ، زيبا و عارى از پليدى است .
همچنين در شهر حيا ، كسى به دنبال فاش كردن اسرار مردم و نمايان سازى پنهان آنان نيست . پرده درى و افشاگرى در قاموس مردان حيا ، وجود ندارد . مردان حيا ، پرده پوش اند ، نه پرده دَر . روزى رسول خدا به على عليه السلامفرمود : «اگر ببينى كسى در حال انجام دادن فحشاست ، چه مى كنى ؟» . على عليه السلام گفت : پرده پوشى مى كنم . حضرت پرسيد : «اگر براى بار دوم ببينى ؟!» . گفت : با عبا و رداى خود ، او را مى پوشانم . اين سؤال ، سه بار تكرار شد و در مرتبه سوم هم جواب على عليه السلام همان بود . حضرت در واكنش به اين روش كريمانه فرمود :

۰.لا فَتى إلاّ عَلِيٌّ .

۰.هيچ جوانْ مردى جز على نيست .

۰.آن گاه خطاب به مردم فرمود :اُستُروا عَلى إخوانِكُم . ۱

۰.نسبت به برادرانتان پرده پوشى كنيد .

۰.همچنين رسول خدا مى فرمود :مَن كانَ يُؤمِنُ بِاللّهِ وَاليَومِ الآخِرِ ، فَلايَرفَعَنَّ إلَينا عَورَةَ مُسلِمٍ . ۲

۰.هر كه به خدا و روز جزا ايمان دارد ، سرّ هيچ مسلمانى را به ما منتقل نكند .

و نيز فرمود : «نسبت به هيچ كس ، پرده درى نكنيد» ؛ ۳ ول خدا مى فرمايد :

1.مستدرك الوسائل ، ج ۱۲ ، ص ۴۲۶ .

2.نثر الدرّ ، ج ۱ ، ص ۲۶۶ ؛ مشكاه الأنوار ، ص ۳۳۸ .

3.«لاتخرقن على أحد سترا» . (مسند الشهاب ، ج ۲ ، ص ۸۴ ، ح ۹۳۳ ؛ المعجم الكبير ، ج ۴ ، ص ۶ ؛ كنزالعمّال ، ج ۴ ، ص ۲۴۶ ، ح ۱۰۳۷۲)بلكه فراتر از اين ، بايد پرده پوش بود . گاهى ممكن است آنچه پنهان است ، فاش نگردد ؛ ولى فراتر از اين ، آن است كه آنچه را كه ممكن است آشكار شود ، پنهان كنيم . رسول خدا مى فرمايد :


پژوهشي در فرهنگ حيا
244

گونه كه پيش از اين گفتيم ، در شهر حيا ، حرمت ، احترام و ادب ، حاكم است و اين ، ظاهر رفتارها را تحت تأثير خود قرار مى دهد . امام على عليه السلام فرموده است كه حياى انسان ها سبب مى شود به گونه اى با هم برخورد نكنند كه موجبات ناخرسندى يكديگر را فراهم كنند . ۱ در شهر حيا ، چشم ها به يكديگر خيره نمى شوند و با بغض و كينه و بى شرمى به يكديگر نگاه نمى كنند ؛ بلكه با مهربانى و ملاطفت به يكديگر مى نگرند و چه بسا هنگام سخن گفتن ، سر به زير اندازند ، همان گونه كه رسول خدا چنين مى كرد . ۲ يا تصوّر كنيد بناست به كسى كه نيازمند است ، كمك شود . شهروند باحيايى همچون سيد الشهدا ، بدون اين كه چشم در چشمِ فرد نيازمند بيندازد ، از پشت در به وى كمك مى كند تا سرافكندگى درخواست را در وى نبيند . ۳ نمونه هايى از اين دست ، بسيار است . به طور كلّى ، وقار و لطافت و نرمى ، ويژگى ظاهرى رفتارهاى محترمانه و مؤدّبانه اى است كه از حيا الهام گرفته است و برعكس ، وقاحت ، خشونت و تندى ، ويژه رفتارهاى بى شرمانه است . بنا بر اين ، در شهر حيا ، شاهد نمايش رفتارهاى لطيف ، زيبا و محترمانه اى هستيم كه دنيايى از وقار و شرم را در خود دارند .

حيا و پرده پوشى

در شهر حيا ، صحنه علنى جامعه ، عارى از هر گونه زشتى و آلودگى است . شهروندان شهر حيا ، حرمت چشم هاى يكديگر را نگه مى دارند و از خلق رفتارهاى نازيبا در منظر يكديگر ، خوددارى مى كنند . اگر لغزش و اشتباهى

1.امام على عليه السلام : «من كمال المرء المؤمن تركه ما لايجمل به ومن حيائه أن لايلقى أحدا بما تكره ؛ از كمال مرد مؤمن ، اين است كه آنچه را نازيبا است ، ترك كند و از حياى او اين است كه با هيچ كس آن گونه برخورد نمى كند كه او را ناخرسند سازد» . (أعلام الدين ، ص ۱۲۷ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۸۰ ، ح ۶۶)

2.امام صادق عليه السلام : كان النبى صلى الله عليه و آله : غض طرفه عن الناس حياءً حين كلموه ؛ همواره رسول خدا هنگام سخن گفتن مردم با ايشان ، صورت خود را از سر شرم به زير مى انداخت» . (الكافى ، ج ۵ ، ص ۵۶۵ ، ح ۴۱) .

3.مناقب ابن شهر آشوب ، ج ۴ ، ص ۶۵ .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8903
صفحه از 388
پرینت  ارسال به