241
پژوهشي در فرهنگ حيا

مردان باحيا ، پشت سر زنان حركت نمى كنند . حضرت داوود عليه السلام به فرزند خود ، توصيه مى كند كه : «پشتِ سر شير حركت كن ؛ ولى پشت سر زن حركت نكن» . ۱ اين ، نشان از خطر فزاينده اى است كه چنين كارى مى تواند در پى داشته باشد . به همين جهت ، وقتى قرار شد حضرت موسى عليه السلام همراه يكى از دختران حضرت شعيب عليه السلام نزد ايشان برود ، به وى گفت :
تو پشتِ سر من حركت كن . اگر اشتباه رفتم ، مرا راهنمايى كن . همانا ما خاندانى هستيم كه به پشت زنان ، نگاه نمى كنيم . ۲
در جاى ديگرى نقل شده كه گفت :
من خوش ندارم كه باد به بدن تو بوزد و در نتيجه ، بدنت را براى من توصيف كند . ۳
توليد صحنه هاى بى شرمى ، ممكن است از سوى مردان نيز صورت پذيرد . ساده ترين آن ، استفاده از پوشش هاى كوتاه است . در زمان رسول خدا ، مردان در ديدِ ديگران برهنه مى شدند و غُسل مى كردند و يا هنگام نشستن ، تا قسمت ران آنها پيدا مى شد . مردان نيز بهتر است از برهنگى پرهيز كنند . مردان شهر حيا ، در منظر ديگران برهنه نمى شوند . لقمان حكيم ، هيچ گاه برهنه و در حال قضاى حاجت ديده نشد . ۴ چنان كه قبلاً نيز گفته شد ، هيچ كس بدن حضرت موسى عليه السلامرا حتّى هنگام شنا كردن نديد . ۵ رسول خدا ، هيچ گاه هنگام قضاى حاجت ديده نشد ۶ و هميشه به دور از چشم ديگران ، غُسل مى كرد . ۷ حضرت على عليه السلامنيز هنگام قضاى حاجت در مسافرت ها ، آن قدر از جمع دور مى شد كه ديده نمى شدند . ۸

1.مستدرك الوسائل ، ج ۱۴، ص ۲۷۵.

2.كتاب من لايحضره الفقيه ، ج ۴ ، ص ۱۹ ، ح ۴۹۷۴ .

3.نور الثقلين ، ج ۴ ، ص ۱۲۳ ، ح ۴۸ .

4.ر . ك : بحار الأنوار ، ج ۱۳ ، ص ۴۱۰ .

5.ر . ك : صحيح البخارى ، ج ۴ ، ص ۱۲۹ ؛ سنن الترمذى ، ج ۵ ، ص ۳۸ ؛ مسند أحمد ، ج ۳ ، ص ۵۹۶ ، ح ۱۰۶۸۳ .

6.ر . ك : وسائل الشيعة (طبع مؤسسة آل البيت) ، ج ۱ ، ص ۳۰۵ .

7.ر .ك : همان جا .

8.ر . ك : همان ، ص ۳۰۶ .


پژوهشي در فرهنگ حيا
240

توليد صحنه هاى قبيح و آلوده شدن فضاى بصرى جامعه تأكيد دارد .
آنچه در اين بخش بيان كرديم ، مربوط به مسئوليت مردان در جلوگيرى از توليد صحنه هاى نازيبا توسط زنان بود ؛ امّا اين مسئوليت ، منحصر در اين نيست . هر توليدى مصرف كننده اى هم دارد . همان گونه كه توليد صحنه هاى نازيبا ، اگر مشمول حيا شود ، موجب پيراستگى جامعه مى گردد ، مصرف صحنه هاى نابه هنجار نيز مشمول همين اصل است .
در شهر حيا ، چشم ها نيز حيا دارند . چشم باحيا ، از نگاه كردن به آنچه نابه هنجار است ، خوددارى مى كند . شايد زنانى باشند كه حيا را رعايت نكنند و صحنه هاى بى شرمانه اى را توليد كنند . در اين صورت ، چشم ها بايد حيا داشته باشند و از ديدن صحنه هاى نابه هنجار ، خوددارى كنند . نگاه كردن به نامحرم ، تير مسمومى است كه به جان انسان مى نشيند . چه بسا نگاهى كه يك دنيا حسرت و پشيمانى به دنبال داشته باشد . ۱ چشمى كه حيا دارد ، به محض رو به رو شدن با زنان نامحرم ، رو بر مى گردانَد . رسول خدا و امام على عليه السلاموقتى ديدند زنى از روى مَركب خود مى افتد ، به سرعت ، چهره خود را برگرداندند ۲ تا نكند هنگام سقوط كه بدن وى آشكار مى شود ، نگاهشان به او بيفتد . روزى زنى به خانه رسول خدا آمد كه لباس نازكى بر تن داشت . حضرت ، فورا صورت خود را برگرداند و او را راهنمايى كرد ۳ و وقتى جوانى را ديد كه به زن جوانى خيره شده است ، با دست خويش چهره وى را از نامحرم برگرداند . ۴

1.امام صادق عليه السلام مى فرمايد : «النظر سهم من سهام إبليس مسموم و كم من نظرة أورثت حسرة طويلة ؛ نگاه ، تيرى مسموم از تيرهاى ابليس است و چه بسا نگاهى كه حسرت طولانى به بار مى آورد !» . (المحاسن ، ج ، ص ۱۰۹ ؛ الكافى ، ج ۵ ، ص ۵۵۹ ؛ ثواب الأعمال ، ص ۲۶۴ ؛ بحار الأنوار ، ج ۱۰۴ ، ص ۴۰)

2.ر . ك : مستدرك الوسائل ، ج ۳ ، ص ۲۴۵ ؛ مجمع الزوائد ومنبع الفوائد ، ج ۵ ، ص ۱۲۲ ؛ كنز العمّال ، ج ۱۵ ، ص ۴۶۳ (ح ۴۱۸۳۸ و ۴۱۸۳۹) ؛ المصنّف ، عبدالرزاق ، ج ۳ ، ص ۱۳۱ .

3.ر . ك : سنن أبى داوود ، ج ۲ ، ص ۲۷۰ ، ح ۴۱۰۴ ؛ السنن الكبرى ، ج ۲ ، ص ۲۲۶ ؛ كنزالعمال ، ج ۷ ، ص ۳۳۱ ، ح ۱۹۱۱۵ .

4.ر .ك : مسند أحمد ، ج ۱ ، ص ۷۶ و ۲۱۳ و ۲۵۱ و ۳۲۹

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9289
صفحه از 388
پرینت  ارسال به