209
پژوهشي در فرهنگ حيا

و به تناسب موقعيت ها ، حياى متناسب را بايد انتخاب نمود .

۷ . شرم در اختلاف

مسئله ديگر حيا در زمينه اختلافات است . اختلافات همسران ، اوّلين تأثير خود را در حياى آنان نشان مى دهد . معمولاً نوع سخن گفتن و كلمات مورد استفاده و نوع نگاه و رفتار ، تغيير مى كند و ممكن است حالت بى شرمانه اى به خود بگيرد . حتّى ممكن است مسئله اختلاف از قلمرو زن و شوهر به محدوده خانواده كشيده شود و يا از قلمرو خانواده خارج شود و به اطّلاع همسايه ها يا اقوام نيز برسد . شكايت بردن به پدر و مادر ، يكى از امور رايج در اين مرحله است . اين گونه كارها ، آبروى همسران را تهديد مى كند و ممكن است آسيب جدّى به حيثيت آنان وارد سازد . خروج از تعادل و دست زدن به رفتارهاى دور از انتظار ، نشان آن است كه حيا نتوانسته هنگام خشم و نزاع ، نقش خود را بازى كند . بى حيايى در هنگامه خشم و نزاع ، الزاما به معناى بى حيايى در تمام موارد نيست . ممكن است در شرايط عادى ، ارتباطى توأم با حيا ، ميان همسران وجود داشته باشد ؛ امّا هنگام خشم ، به سبب از دست رفتن كنترل ، رفتارهاى بى شرمانه اى بروز كند . بنا بر اين ، حياى هنگام اختلاف و نزاع ، مقوله ديگرى است كه مهارت خاصّ خود را مى طلبد . همسرانِ باحيا ، هنگام اختلاف ، نه از كلمات ناشايست استفاده مى كنند و نه رفتارهاى ناشايست از آنان سر مى زند . به نظر مى رسد كه « عمومى كردن اختلاف » ، زشت تر از كارهاى ديگر باشد . از همين رو ، رسول خدا ، شكايت زن از همسر خود را نشانه بى حيايى وى مى داند . يكى از دختران رسول خدا كه از همسر خود ، آزار ديده بود ، كسى را نزد پدر فرستاد و از شوهر خود ، شكايت كرد . حضرت به وى پيغام داد كه :

۰.اِقنَي حَيائَكِ ؛ فَما أقبَحَ بِالمَرأَةِ ذاتِ حَسبٍ ودينٍ في كُلِّ يَومٍ تَشكو زَوجَها . ۱

1.الكافى ، ج ۳ ، ص ۲۵۲ ؛ بحار الأنوار ، ج ۲۲ ، ص ۱۶۱ .


پژوهشي در فرهنگ حيا
208

شد ؛ امّا وقتى با قبيح بزرگ ترى ـ كه بازگشت رسول خدا بود ـ مواجه شدند ، آن گاه بر اين شرم ، چيره شدند و پاسخ رسول خدا را دادند .

۶ . شرم در روابط با ديگران

شكى نيست كه روابط همسران با يكديگر ، با روابط هر يك از آنان با ديگران ، متفاوت است . اين تفاوت ، ممكن است در نحوه سخن گفتن ، واژه ها و تعبيرهاى مورد استفاده ، نوع نگاه ، نوع پوشش و نوع رفتار ، بروز كند . نحوه سخن گفتن زن و شوهر با نحوه سخن گفتن مرد با زن نامحرم و زن با مرد نامحرم ، تفاوت مى كند . معمولاً سخن گفتن با نامحرم ، از آهنگى ملايم برخوردار نيست ؛ بلكه شايد به اقتضاى شرايط ، نوعى سختى و خشنى نيز در آن به كار رود . در صحبت با مَحرم ها شايد اين وضعيتْ قدرى تلطيف شود ؛ ولى رقيق ترين و لطيف ترين نوع سخن گفتن ، در ميان همسران است . همچنين واژه ها و تعبيرهايى كه در مكالمه به كار مى رود ، داراى همين طبقه بندى است . نوع نگاه و نوع پوشش و نوع رفتار نيز همين طبقه بندى را دارد . بنا بر اين ، روابط همسران با يكديگر ، با روابط هر يك از آنان با ديگران ، تفاوت مى كند .
البته نبايد فراموش كرد كه نحوه ارتباط همسران با يكديگر نيز هميشه يكسان نيست و در مواقع مختلف ، متفاوت خواهد بود . مثلاً روابط آنان در هر يك از بخش هاى نام برده ، در حضور نامحرم و افراد غريبه ، با روابط آنان در حضور محرم ها تفاوت مى كند و روابط آنان در حضور مَحرم ها ، با روابط آنان در جمع خانواده نيز متفاوت است و روابط آنان در خلوت ، با روابط آنان در جمع خانواده نيز تفاوت دارد . اين طبقه بندى ، روابط آنان را از سخت ترين و خشك ترين وضعيت ، تا نرم ترين و لطيف ترين شكل ، متغيّر مى سازد . بنا بر اين ، همسران بايد توجّه كنند كه نوع نگاه ، نوع كلمات ، نوع پوشش و نوع رفتار خود را متناسب با هر يك از موقعيت هاى بيان شده ، تنظيم كنند . به بيان ديگر ، حيا در گفتار و نگاه و رفتار و پوشش ، در هر يك از اين موقعيت ها متفاوت است

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8859
صفحه از 388
پرینت  ارسال به