201
پژوهشي در فرهنگ حيا

پوششى از حيا بر رفتار خود بپوشد تا به ديگرى آسيبى نرساند ؛ بلكه مى گويد بهتر است هر كدام ، خود ، پوشش ديگرى باشند ؛ زن ، پوشش مرد باشد و مرد ، پوشش زن . در اين جا با پديده اى به نام « پوشش براى ديگرى » رو به رو هستيم . قرآن كريم نمى گويد كه بهتر است به حريم ديگرى تعرّض نكنى و احترام وى را نگه دارى ؛ بلكه فراتر از آن ، مى گويد تو خود ، مايه حرمت و آبروى وى باش .
اين حقيقت ، وقتى روشن تر مى شود كه خانواده را در برابر ديگران تصوّر كنيم . در رابطه مبتنى بر حيا ، هر يك از زن و شوهر ، در برابر ديگران ، پوششى براى ديگرى است . زن ، شوهر خود را مى پوشاند و شوهر ، همسر خود را ؛ و اين ، يعنى حفظ كردن حرمت و آبروى ديگرى در برابر ديگران . كسى كه از همسر خود نزد ديگران بدگويى مى كند ، پوششى براى همسر خود نيست .
به بيان ديگر ، در واقع ، آبروى اجتماعى هر يك از همسران در دست ديگرى است و كسى كه آبروى همسر خود را نگه ندارد ، گويا پوششى براى وى نبوده است ، همان گونه كه وقتى انسانِ بى حيايى آبروى خود را مى برد ، در حقيقت ، به دست خود ، پوشش حرمت خويش را دريده است . در زندگى زناشويى نيز وقتى كسى آبروى همسر خود را مى بَرد ، در حقيقت ، پرده حرمت او را دريده است . اين ويژگىِ زندگى مشترك است كه پرده حرمت هر يك در دست ديگرى است ، نه در دست خود او .

ويژگى هاى الگوى حيا

الگوى ارتباطى حيا ، ويژگى هايى دارد كه عبارت اند از :

۱ . شرم همسرى

همان گونه كه گفتيم ، در الگوى ارتباطى حيا ، نه ترسْ مبناى عمل است و نه طمع ؛ بلكه هر يك از همسران ، كوتاهى در مسئوليت هاى زندگى را زشت و شرم آور مى داند و لذا ، حيا ، مانع كوتاهى مى شود و از ارتكاب اشتباه ، جلوگيرى


پژوهشي در فرهنگ حيا
200

«عاشق بند كيف بودن» سود مى جويد .
بر همين اساس ، گاهى اگر احساس ترس وجود نداشته باشد ، امور زندگى به خوبى پيش نمى رود و گاهى اگر پاداش وجود نداشته باشد ، نظام روابط بر هم مى خورد و زندگى ، سامان خود را از دست مى دهد .
امّا بهترين نوع رابطه ، رابطه مبتنى بر حرمت ، احترام و تكريم است ، نه ترس يا طمع . حرمت و تكريم ، رابطه مبتنى بر «حيا» را مهندسى مى كند . در اين شكل از رابطه ، هر يك از طرفين ، حرمت ديگرى را حفظ مى كند و طرفين ، برخوردى كريمانه با يكديگر دارند .
قرآن كريم ، زن و شوهر را لباس يكديگر معرّفى كرده است :
هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَأَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ . ۱ آنان لباس شما هستند و شما لباس آنها هستيد .
اين بيان ، هماهنگى كاملى با الگوى حيا دارد و بلكه مى توان گفت الگوى حيا را با بيانى لطيف و با تعبيرى كه نشانگر ماهيت حياست ، معرّفى نموده است .
همان گونه كه پيش از اين گفتيم ، حيا ، رابطه تنگاتنگى با مفهوم پوشش و پوشيدگى دارد ۲
و در اين آيه شريف ، براى تبيين ماهيت روابط صحيح در زندگى زناشويى ، از تعبير لباس و پوشش استفاده شده است . الگوى صحيح رابطه زناشويى ، مبتنى بر پوشيدگى ، حيا و وقار زن و شوهر در برخورد با يكديگر است . در اين شكل از رابطه ، هر يك از طرفين ، پوشش ديگرى است و مايه شرمسارى و آبروريزى او نمى گردد ، برخوردى دريده و برهنه با ديگرى ندارد و نه تنها پرده حُجب و حيا را نمى دَرَد ، بلكه خود ، پوششى براى وى مى شود .
اين آيه ، سخنى فراتر از رعايت حرمت همسر دارد . نمى گويد هر يك

1.بقره ، آيه ۱۸۷ .

2.ر . ك : بخش دوم ، فصل سوم : حيا و پوشش .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8893
صفحه از 388
پرینت  ارسال به