199
پژوهشي در فرهنگ حيا

بايد دقّت شود كه اين كار ، خود ، متين و سنگين و باوقار باشد ، نه وقيحانه و بى شرمانه . به نمونه هايى از اقداماتى كه مى تواند اين عمليات را به طور سالم هدايت كند ، اشاره شد . راه هاى ديگرى نيز ممكن است وجود داشته باشد . مهم ، اين است كه اين اصل ، رعايت شود و در كاستن از حيا ، رفتار بى شرمانه اى سر نزند .
نكته ديگر ، اين كه حياى زن ، در مراحلى همچون مراسم عقد ، عروسى و بچّه دار شدن ، كاهش مى يابد . ۱ اولاً به نظر مى رسد اين كاهش را در ميان مردان نيز مى توان يافت . ثانيا به خوبى روشن است كه اين كاهش به معناى بى حيا شدن نيست ؛ بلكه به معناى برداشته شدن موانعى است كه تاكنون مفيد بوده اند ، ولى از اين پس ، وجود آنها مى تواند در روند زندگى زناشويى اختلال ايجاد كند . اگر بنا باشد همه همسران در همان حياى پيش از ازدواج باقى بمانند ، هيچ پيوند زناشويى اى برقرار نمى شود ، و اگر برقرار شود ، دوام نمى يابد .

حيا در روابط همسران

پس از آغاز زندگى مشترك ، روابط همسران ، شكل متفاوتى به خود مى گيرد . در فاصله ميان عقد تا عروسى معمولاً روابط شيرينى ميان زوج ها برقرار است و شايد يكى از دلايل عمده آن ، اين باشد كه هنوز زندگىِ جدّى اى كه همراه با مسئوليت و تلاش باشد ، آغاز نشده است . آغاز زندگى همراه با شكل جديدى از رابطه است . گاهى ممكن است يكى از طرفين ، رابطه مبتنى بر ترس را مهندسى كند . برخى نيز ممكن است رابطه مبتنى بر پاداش را طرّاحى كنند . در نوع اوّل ، نظام زندگى زناشويى بر پايه ترس قرار دارد و در نوع دوم ، بر پايه طمع و پاداش . نوع اوّل از روش «گربه را دمِ حجله كشتن» استفاده مى كند و نوع دوم از

1.ر . ك : بخش اول ، فصل ششم : حيا و جنسيت .


پژوهشي در فرهنگ حيا
198

شدّت بيشترى دارد . فرداى عروسىِ حضرت زهرا عليهاالسلام ، رسول خدا ايشان را نزد خود فرا خواند . مى گويند حضرت زهرا عليهاالسلام در حالى خدمت پدر رسيد كه از شدّت حيا ، مدهوش و حيران بود . ۱

ـ شرم باردارى

مسئله ديگر ، باردار شدن زن است كه موجب شرم مى گردد . اين شرم را «شرم باردارى» مى گويند . احتمالاً باردارى هميشه براى زنان همراه با شرم باشد ؛ امّا اولين بار از شدّت بيشترى برخوردار است . از آشكار شدن اوّلين نشانه هاى باردارى ، اضطراب و تشويش زن ، آغاز مى شود . در چنين مواردى ، رفت و آمدها كاهش مى يابد و زن سعى مى كند كمتر در ديدِ ديگران حاضر شود . درباره حضرت مريم عليهاالسلام نقل شده كه پس از باردار شدن ، به خاطر شرم از مردم ، از ميان آنان خارج شد . ۲ با پشت سر گذاشتن تجربه اوّل ، اوضاع ، كمى عادى مى شود و حياى زن ، كمتر مى گردد و در تجربه هاى بعدى با حياى كمترى مواجه خواهد شد .
خلاصه كلام ، اين كه پرده هاى حُجْب و حيا ، موانع بسيار خوبى براى جلوگيرى از ارتباط نادرست ميان دختران و پسران است ؛ امّا هنگامى كه بناست پيوندى مشروع ميان دختر و پسرى برقرار شود ، ديگر تاريخ مصرف اين بخش از كاركرد حيا ، تمام مى شود . در هر يك از مراحل ازدواج ، هر اقدامى كه صورت مى گيرد ، با مقاومت حيا رو به رو مى شود ؛ امّا كم كم برطرف مى شود . باقى ماندن حيا ، باعث برقرار نشدن ارتباط ميان همسران مى گردد و آنان را در حدّ غريبه هاى پيش از ازدواج ، نگه مى دارد . شكّى نيست اين پرده ها كه مأموريت خاصّى داشته اند و اكنون مأموريتشان رو به پايان است ، بايد برداشته شوند ؛ امّا نكته مهمْ اين است كه : اين كار چگونه بايد انجام شود ؟ در عمليات كاهش حيا

1.ر . ك : كشف الغمّة ، ج ۱ ، ص ۳۷۵ ؛ السنن الكبرى ، ج ۵ ، ص ۱۴۳ ؛ بحار الأنوار ، ج ۴۳ ، ص ۱۳۸ .

2.ر . ك : مجمع البيان، ج ۶، ص ۴۱۷؛ بحار الأنوار، ۶ ج ۱۴، ص ۲۲۵ .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 8955
صفحه از 388
پرینت  ارسال به