شخصيت و رفتار يك فردِ باحيا را مى توان شخصيت و رفتارى پوشيده در لباس زيباى حيا دانست . پس تصويرى كه از اين دو در ذهنْ نقش مى بندد ، تصوير انسانى است كه بر قامتش لباسى زيبا و بلند پوشيده شده است و به همين جهت ، در برخى روايات براى توصيف انسانِ باحيا ، از تعبير « لباس حيا بر تن كردن » استفاده شده است . ۱ اين ، همان لباسى است كه از حيا بر شخصيت و رفتار انسان پوشيده شده است . در حديث ديگر ، براى بيان حيا از تعبير «پرده» استفاده شده است ۲ و در جاى ديگر ، از تعبير «تَن پوش» . ۳ ر اكرم مى فرمايد :
۰.كَسا مَحاسِنَ وَجهِهِ الحَياءُ . ۴
۰.پوششى از حيا ، زيبايى هاى چهره اش را پوشانده بود .
در طرف مقابل ، شخصيت بى حيا ، شخصيتى است عريان و دريده ، و رفتار شخص بى حيا ، رفتارى است دريده و عريان . به همين جهت ، در روايتى براى توصيف انسان بى حيا ، از تعبير « تن پوش حيا را از تن بيرون آوردن » استفاده شده است . ۵
مسلّم است كه حيا ، ماهيت فيزيكى ندارد كه بر جسم انسان پوشانده شود ؛
1.امام على عليه السلام مى فرمايد: «من كساه الحياء ثوبه ، لم يَرَ الناس عيبه ؛ كسى كه جامه حيا داشته باشد ، مردم ، عيب او را نمى بينند (نهج البلاغه ، حكمت ۲۲۳) . نيز مى فرمايد «من كساه الحياء ثوبه خفى على الناس عيبه ؛ كسى كه جامه حيا پوشيده باشد ، عيب او از مردم ، پنهان مى ماند» (الكافى ، ج ۸ ، ص ۲۳؛ تحف العقول ، ص ۹۸؛ بحار الأنوار ، ج ۷۷ ، ص ۲۸۷) .
2.امام صادق عليه السلام مى فرمايد : «من أراد أن يحط وزره ، فليرخ ستره ؛ كسى كه مى خواهد گناه او ريخته شود ، پرده [خانه] را بيفكند» . (تحف العقول ، ص ۳۷۸ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۲۶۴)
3.امام على عليه السلام مى فرمايد : «الكيّس من تجلبب الحياء ؛ زيرك ، كسى است كه پوششى از حيا داشته باشد» . (غرر الحكم ، ح ۲۱۹۶)همچنين امام حسن مجتبى عليه السلام در مقام توصيف حياى پيامبر اكرم مى فرمايد :
4.مناقب ابن شهرآشوب ، ج ۴ ، ص ۱۲ .
5.رسول خدا مى فرمايد : «من ألقى جِلباب الحياء لاغيبة له ؛ هر كه پوشش حيا را كنار بگذارد ، غيبت ندارد» . (تحف العقول ، ص ۴۵ ؛ الاختصاص ، ص ۲۴۲ ؛ مشكاة الأنوار ، ص ۴۱۲ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۷ ، ص ۱۴۹)
