والدين انسان ، ^۱ حرمت دارد .
اگر در فرهنگ شهرنشينى اين حرمتْ مورد توجّه قرار گيرد و همسايه ها با يكديگر روابطى محترمانه داشته باشند ، مى تواند به كاهش قلمرو گم نامى بينجامد . در فرهنگ اسلامى ، حدّ همسايگى از هر سمت ، چهل خانه است كه محدوده اى به اندازه يكصد و شصت خانه را در برمى گيرد . اگر براى هر خانه اى اين حلقه يكصد و شصت خانه اى را ترسيم كنيم ، تصوّر كنيد كه ارتباط همسايه ها ، چه شبكه درهم تنيده و به هم پيوسته اى را به وجود مى آورد . امروز ، ارتباط همسايه ها ، بخصوص در شهرهاى بزرگ ، رو به كاهش است . گاهى وقت ها اساسا همسايه ها يكديگر را نمى شناسند و حتّى شايد بسيار كم يكديگر را ببينند . معمولاً هيچ رابطه عاطفى اى ميان آنان وجود ندارد و از وضع يكديگر باخبر نيستند . گويى هر كدام در جزيره اى دور افتاده زندگى مى كنند و گويى ميان آنان ، ديوارهاى سرد بى عاطفگى كشيده شده است . اين ، همان پديده گم نامى در جمع است كه قلمرو گم نامى را بيشتر و بيشتر گسترش مى دهد و به موازات آن ، بزه و ناهنجارى افزايش مى يابد . امّا اگر الگوى اسلامى همسايه دارى اجرا شود ، يك شبكه گسترده ارتباطى ميان همسايگان برقرار مى شود و شناخت افراد از يكديگر ، افزايش مى يابد و در نتيجه ، كسى غريبه و گم نام نخواهد ماند .
رخت بربستن پديده گم نامى ، موجب سلامت محلّه و شهر مى شود . مشاهده مى شود كه حتّى كسانى كه قصد انجام دادن كار خلاف را دارند ، سعى مى كنند به محلّه هاى ديگر بروند و يا اگر در شهرهاى كوچك زندگى مى كنند ، سعى مى كنند شهر خود را ترك كنند . اين پديده ، «جرم بيرون از محلّه مجرم » ناميده مى شود كه نشان مى دهد نقش شناخته شدن در كاهش جرم ، تا چه اندازه است و گم نامى چه تأثيرى در گسترش جرم دارد . هر چه دامنه شناخت همسايه ها از

ضعيف تر مى گردد . افزايش تعداد ، همچون رشته هاى متعدّدى است كه فرد را به ديگران پيوند زده باشد . هر چه اين رشته هاى پيوند ، بيشتر و محكم تر باشد ، موقعيت فرد ، بيشتر تثبيت مى شود و از امكان فريب خوردن و رُبوده شدن وى توسط شيطان ، كاسته مى شود . اين رشته ها ، همان رشته هاى شناخته شدن و تحت نظارت چشم هاى آشنا قرار گرفتن است . ارتباط شناختى و چشمى ميان انسان ها ، حيا را برمى انگيزد و فرد را از غلتيدن در ورطه گناه و زشتى باز مى دارد . بنا بر اين ، مسجد و اجتماعات دينى و جلسات مذهبى و حلقه هاى ذكر و دعا ، همگى از مؤلّفه هاى شهر اسلامى هستند كه در صورت تحقّق ، قلمرو گم نامى ها را كاهش مى دهند و از افول حيا جلوگيرى مى كنند .

ـ همسايه ها

مسئله ديگر در شهرنشينى اسلامى ، ارتباط با همسايگان است . اسلام بر مسئله ارتباط با همسايه ، بسيار تأكيد كرده است . جبرئيل عليه السلام ، آن قدر بر حرمت همسايه تأكيد مى كرد كه رسول خدا گمان بُرد همسايه از همسايه ، ارث مى برد :

۰.مازالَ جَبرَئيلُ ... يوصيني بِالجارِ حَتّى ظَنَنتُ أنَّهُ سَيُوَرِّثُهُ .

۰.جبرئيل ، پيوسته مرا به همسايگان سفارش مى كرد تا اين كه گمان كردم همسايه را ميراثبَر همسايه مى كند . ^۱

و رسول خدا نيز آن قدر سفارش همسايگان را به مردم مى كرد كه آنان نيز گمان بردند همسايه ها از يكديگر ارث مى برند . ^۲ حرمت همسايه ، يكى از سنگين ترين حرمت ها در اسلام است ^۳ و همانندِ خود انسان ^۴ و خون انسان ^۵ و