123
پژوهشي در فرهنگ حيا

به عقب كشيده ، منطقه بيشترى را براى ديگران ، آزاد اعلام كرده است . تا پيش از اين ، فلان مردى كه اكنون همكار اين خانم است ، اجازه نداشت خود را با او صميمى بداند و احساس خودمانى بودن داشته باشد ؛ امّا هم اكنون ، چنين حقّى را به خود مى دهد و از سوى زن ، مانعى احساس نمى كند . اين ، يعنى كاهش يافتن قلمرو خصوصى زن و افزايش قلمرو حضور مرد نامحرم .
احتمالاً هر چه تعداد همكاران مرد ، كم و كمتر باشد ، اين احساس ، گسترش بيشترى مى يابد و گويا حضور ديگر همكاران ، مانع افزايش ارتباط است . هر چند همه مردان همكار ، به اين زن ، نامحرم اند ؛ ولى افزايش تعداد مردان ، معمولاً محدوده نفوذ آنان را به قلمرو خصوصى زن كاهش مى دهد . حال اگر اين تعداد به حدّاقل برسد ، منطقه نفوذ ، گسترش مى يابد .
آخرين مرحله ، رسيدن به مرز خلوت دو نفره است . در اين همكارى ادارى ، احساس صميميت بيشترى به وجود مى آيد و احتمالاً مرد ، اجازه مى يابد كه با زن ، شوخى كند و حتّى وى را با نام كوچك صدا بزند و ...
زنان در برخورد با ديگران به تناسب نسبتى كه با آنها دارند ، قلمروهاى متعدّدى را براى خود تعريف مى كنند . اين قلمرو ، اضلاع متعددى دارد كه عبارت اند از : ۱ . نوع نگاه ؛ ۲ . نوع صدا كردن ؛ ۳ . حالت صحبت كردن ؛ ۴ . فاصله مرد با او ؛ ۵ . ميزان مجازِ ديدن بدن .
مرز اين اضلاع چندگانه نسبت به افراد مختلف ، كاهش يا افزايش مى يابد . زن ، كمترين قلمرو خصوصى را براى همسر خود دارد . پس از آن ، احتمالاً فرزندان ، خصوصا فرزندان دختر ، قرار دارند . سپس ، دوستان هم جنس يا والدين قرار مى گيرند و در نهايت ، بيشترين قلمرو و حريم براى مرد نامحرم است . در برابر مرد نامحرم ، زنان ، بيشترين حريم را براى خود تعريف مى كنند . مرد نامحرم ، اجازه ندارد صميمانه نگاه كند ، صميمانه صدا بزند ، صميمانه


پژوهشي در فرهنگ حيا
122

۰.يا موسى ! لاتَخلُ بِامرَأَةٍ ولا تَخلُ بِكَ ، فِإِنَّهُ لايَخلو رَجُلٌ بِامرَأَةٍ ولا تَخلو بِهِ إلاّ كُنتُ صاحِبَهُ دونَ أصحابي . ۱

۰.اى موسى ! نه تو با زنى خلوت كن و نه او با تو خلوت كند ؛ زيرا هيچ مردى با زنى خلوت نمى كند و هيچ زنى با مردى خلوت نمى كند ، مگر اين كه خودم همراه او خواهم بود ، نه يارانم .

۰.در روايتى از امام باقر عليه السلام آمده كه ابليس به حضرت موسى عليه السلام گفت :ولا تَخلُوَنَّ بِامرَأَةٍ غَيرِ مَحرَمٍ فَإِنّي لَستُ أجعَلُ بَينَكُما رَسولاً غَيري . ۲

۰.و هرگز با زن نامحرم خلوت نكن ؛ چرا كه كسى جز خودم را واسطه ميان شما دو نفر قرار نمى دهم .

ظرافت اين دو روايت در اين است كه براى بيان وضعيت شيطان در چنين موقعيتى از دو واژه « مصاحبت » و «رسول» استفاده شده كه مى تواند بيانگر عملكرد وى باشد . واژه اوّل ، نشان مى دهد كه در موقعيت خلوت ، شيطان ، همراه انسان مى گردد و واژه دوم ، نشان از واسطه گرى شيطان و ارسال پيام هاى نامرئى از يكى براى ديگرى است . هنگام خلوت ، هر كدام از زن و مرد ، ممكن است احساس كند كه گويا كانال ارتباطى دو طرفه اى ميان آنها برقرار شده و از طرف مقابل ، پيام هاى علاقه و تمايل ، ارسال مى شود . احساس ارسال چنين پيام هاى عاشقانه اى ، در حقيقت ، همان واسطه گرى و پيام رسانى شيطان است .
يكى از مسائل روز ، اختلاط كارمندان زن و مرد در ادارات است . وقتى زنى در جمع كارمندان مرد قرار مى گيرد ، ممكن است به تدريج ، صميمتى ميان آنان به وجود آيد و بيش از پيش ، احساس خودمانى بودن پيدا كنند . با به وجود آمدن اين احساس ، در حقيقت ، زن به همكاران مرد خود اجازه داده كه بيشتر در قلمرو خصوصى وى وارد شوند . در حقيقت ، زن ، مرز قلمرو خصوصى خود را

1.الأمالى ، مفيد ، ص ۱۵۷ ، ح ۷ ؛ بحار الأنوار : ج ۷۲ ، ص ۱۹۷ .

2.مستدرك الوسائل ، ج ۱۴ ، ص ۲۶۶ .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9100
صفحه از 388
پرینت  ارسال به