105
پژوهشي در فرهنگ حيا

براى يائسگى تأثيرى در كاهش حيا ذكر نشده است .
نكته جالب ، اين است كه بدانيم كاهش حيا در چه چيزى صورت مى پذيرد ؟ آيا فروريختن لايه هاى چهارگانه ، زن را بى حيا و فاسد مى سازد ؟ اگر چنين باشد ، بايد مراحل چهارگانه ياد شده را منفى دانست و از بروز آنها جلوگيرى كرد !
براى پاسخ گفتن به اين پرسش بايد ديد با كاهش لايه هاى حيا ، انجام دادن چه كارهايى براى زن ، راحت تر مى شود ؟ تحقيقات نشان داده كه پشت سر گذاشتن مراحل چهارگانه ، موجب تسهيل در روابط زناشويى و روان تر شدن تعامل جنسى زن با همسر خود مى گردد . اين ، نشان مى دهد كه حياهاى برطرف شده ، ظاهرا حياهايى هستند كه راه روابط نامشروع را سد مى كنند و به همين جهت ، پس از به وجود آمدن امكان يك ارتباط شرعى ، اين لايه هاى محافظ ، كنار مى روند ، چنان كه گويا مأموريت آنان به اتمام رسيده است . در حقيقت ، مأموريت اين لايه هاى چهارگانه ، همراهى و بدرقه كردن عفّت زن تا خانه همسر است . پس از آن ، وجود اين لايه هاى حفاظتى مزاحم خواهد بود ۱ و لذا با چند مرحله تجربه زناشويى (نامزدى ، عروسى و باردارى) از ميان خواهند رفت و امكان روابط زناشويىِ روان را براى آنان فراهم خواهند ساخت .
به هر حال ، در ادامه روايت منقول از امام صادق عليه السلام ، سرنوشت پنج لايه باقى مانده روشن شده است . ايشان مى فرمايند :

۰.... وبَقِيَ لَها خَمسَةُ أجزاءٍ ؛ فَإِذا فَجَرَت ذَهَبَ حَياءُها كُلُّهُ ، وإن عَفَّت بَقِيَ لَها خَمسَةُ أجزاءٍ .

۰.... و پنج جزء آن [ حيا] باقى مى مانَد . اگر [ زن] تن به ناپاكى دهد ، همه حيا از ميان مى رود و اگر عفّت ورزد ، آن پنج جزء ، باقى مى ماند .

1.در روايات آمده كه نشانه يك همسر شايسته آن است كه هنگام روابط زناشويى ، حيا را كنار بگذارد . براى توضيح بيشتر ، ر . ك : بخش دوم ، فصل چهارم : حيا و خانواده .


پژوهشي در فرهنگ حيا
104

به هر حال ، روشن است كه انجام يافتن اين مراسم نيز لايه ديگرى از حيا را برطرف مى كند .
پس از آن ، دوران باردارى فرا مى رسد . اوّلين باردارى ، بيشترين شرم را براى زن به همراه دارد . هر چند تاكنون چند مرحله را پشت سر گذاشته است ، امّا باردارى ، اوّلين تجربه از اين نوع است . در اين مرحله ، معمولاً فشار روانى زن ، بيشتر مى شود و سعى مى كند باردارى خود را پنهان سازد . امام باقر عليه السلامدرباره حضرت مريم عليهاالسلاممى فرمايد كه وقتى ايشان باردار شد ، با حالتى شرمگين از مردم فاصله گرفت . ۱ زن ، پس از زايمان ، باز احساس مى كند كه چيزى در درون وى فرو ريخته است و آن ، چيزى جز لايه چهارم حيا نيست . امام صادق عليه السلام ، درباره اين مراحل و لايه هاى چهارگانه مى فرمايد :

۰.الحَياءُ عَشَرَةُ أجزاءٍ تِسعَةٌ فِي النِّساءِ و واحِدَةٌ فِي الرِّجالِ . فَإِذا خُفِضَت ذَهَبَ جُزءٌ مِن حَيائِها ، وإذا تَزَوَّجَت ذَهَبَ جُزءٌ ، وإذَا افتَرَعَت ذَهَبَ جُزءٌ ، وإذا وَلَدَت ذَهَبَ جُزءٌ وبَقِيَ لَها خَمسَةُ أجزاءٍ . ۲

۰.حيا ، ده جزء است كه نُه جزء آن در زنان و يك جزء آن در مردان است . وقتى زن حيض مى شود ، يك جزء حياى وى مى رود ، و چون ازدواج مى كند ، يك جزء ديگر مى رود ، و چون عروسى مى كند ، يك جزء ديگر مى رود ، و چون فرزند به دنيا مى آورد ، يك جزء ديگر مى رود و پنج جزء حيا براى وى باقى مى ماند .

در اين روايت ، سخنى از مرحله پنجم ، يعنى فرا رسيدن دوران يائسگى نشده است و ظاهرا اين مرحله ، تأثيرى در كاهش حيا ندارد . به نظر مى رسد آنچه حيا را مى بَرَد ، تجربه زناشويى است ، نه پايان امكان باردار شدن و به همين جهت ،

1.همان ، ج ۱۴ ، ص ۲۲۵ .

2.كتاب من لايحضره الفقيه ، ج ۳ ، ص ۴۶۸ (ح ۶۴۳۰) ؛ الخصال ، ص ۴۳۹ ؛ مشكاة الأنوار ، ص ۲۳۵ ؛ بحار الأنوار ، ج ۱۰۳ ، ص ۲۴۴ .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9302
صفحه از 388
پرینت  ارسال به