363
پژوهشي در فرهنگ حيا

فصل چهارم : پيامدهاى بى حيايى

در اين مبحث ، به بررسى پيامدهاى بى حيايى مى پردازيم .

۱ . اگر حيا نباشد ، همه كارى جايز است

در جاى خود بحث شد كه حيا ، مانع بروز افعال قبيح است و اگر حيا نباشد ، هيچ كار زشتى ترك نمى شود . حال اگر تصوّر كنيم كه حيا وجود نداشته باشد ، به معناى فراگير شدن زشتى ها و پستى ها خواهد بود . حيا ، سدّى است كه مانع ورود زشتى ها و پليدى ها به قلمرو پاك انسانيت مى گردد و نبود آن ، به معناى بى دفاع شدن قلمرو انسانيت است . بى حيايى ، يعنى نبودِ كرامت نفس و عقلانيت و ارزش قائل نشدن براى هيچ كس . فرد بى حيا ، از كرامت ، تهى و با فرومايگى و پستى عجين است و از خِرد ، تهى و با جهالت ، مأنوس است . همچنين فرد بى حيا براى هيچ كس ارزشى قائل نيست و حرمت هيچ كس را نگه نمى دارد . چنين فردى ، اساسا قدرت بازدارى و مهار خود را از دست مى دهد و لذا ، هر كار قبيحى ممكن است از وى سر بزند . به همين جهت ، مهم ترين پيامد بى حيايى اين است كه هر كارى جايز خواهد شد . اين جمله ، آموزه اساسى انبيا بوده و تا بدان جا اهميّت داشته كه به شكل ضرب المثل درآمده و در ميان مردم ، معروف بوده است . رسول خدا ، در اين باره فرموده است :

۰.لَم يَبقَ مِن أمثالِ الأَنبِياءِ إلاّ قَولُ النّاسِ : إذا لَم تَستَحيِ فَاصنَع ماشِئتَ . ۱

۰.از مثل هاى پيامبران ، چيزى جز اين سخنِ مردم ، باقى نمانده است : «هرگاه شرم نكردى ، هر چه مى خواهى انجام بده» .

1.الأمالى ، صدوق ، ص ۴۱۲ ؛ الخصال ، ج ۱ ، ص ۲۰ (ح ۶۹) ؛ روضة الواعظين ، ص ۵۰۴ .


پژوهشي در فرهنگ حيا
362

مى گويند ، شرم نكند ، يا زنازاده است و يا در حالت ناپاكى مادر ، نطفه او بسته شده است . ۱ امام صادق عليه السلام نيز فرموده كه علامت مشاركت شيطان در انعقاد نطفه اين است كه كسى ناسزاگو باشد و از آنچه مى گويد يا درباره او مى گويند ، باكى نداشته باشد . ۲ در برخى روايات نيز آمده كه زنازادگى و مشاركت شيطان در انعقاد نطفه ، از عوامل بى حيايى است . ۳
بنا بر اين ، يكى از مواردى كه در حيا يا بى حيايى افراد ، نقش اساسى دارد ، مسئله انعقاد نطفه است . پاك بودن نطفه و رعايت مسائل پيرامونى آن ، موجب تولّد فرزندان باحيا مى شود . آنچه كه موجب بى حيايى فرزند مى گردد ، از امورى است كه خود نيز از مصداق هاى بى حيايى است . بى حيايى در فرايند انعقاد نطفه ، موجب پيدايش فرزندان بى حيا مى گردد . گسترش فساد و رواج روابط نامشروع ـ كه به پيدايش فرزندان نامشروع ، منجر مى شود ـ از عوامل مهمّى است كه حياى جامعه را تهديد مى كند و بايد نسبت به آن به شدّت حسّاس بود .

1.رسول خدا مى فرمايد: «إذا رأيتم الرجل لايبالى ماقال و لا ما قيل له فإنّه لغية أو شرك شيطان ؛ هر گه ديديد كسى از آنچه مى گويد و آنچه درباره اش مى گويند باكى ندارد، او يا زنازاده است و يا شيطان در نطفه اش مشاركت داشته است». (الكافى، ج ۲، ص ۳۲۳) . همچنين از امام صادق عليه السلامنقل شده كه فرمود: «من لم يبال ما قال وما قيل فيه فهو شرك شيطان، ومن لم يبال أن يراه الناس مسيئا، فهو شرك شيطان؛ كسى كه از آنچه درباره اش مى گويند باكى نداشته باشد، شيطان ، شريك نطفه او است، و كسى كه باكى ندارد از اين كه مردم ، او را در كار بد ببينند ، شيطان ، شريك نطفه او است...». (كتاب من لايحضره الفقيه، ج ۴، ص ۴۱۷، ح ۵۹۰؛ الخصال، ص ۲۱۶). رسول خدا نيز مى فرمايد: «من لم يستحى بما قال أو قيل له فهو لغير رشده حملته أمه على غير طهر؛ كسى كه از آنچه مى گويد و آنچه درباره اش مى گويند شرم نكند، او رشد يافته نيست و مادرش در حال ناپاكى او را باردار شده است...» (المعجم الكبير، ج ۷، ص ۳۱۵؛ أسد الغابة، ج ۳، ص ۶؛ الفردوس ، ج ۳، ص ۶۲۳، ح ۵۹۴۷) .

2.الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۲۳ ؛ إرشاد القلوب ، ج ۱ ، ص ۱۴۳ .

3.ر .ك : الكافى ، ج۲ ، ص ۳۲۳ ، مستدرك الوسائل ، ج ۱۸ ، ص ۸۹ .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9266
صفحه از 388
پرینت  ارسال به