347
پژوهشي در فرهنگ حيا

كه كسى شبْ هنگام ، كارى انجام دهد ، سپس صبح كند و در حالى كه خداوند ، آن را پوشانده ، [به دوستش ]مى گويد : «اى فلانى ! شب گذشته ، فلان كار و فلان كار را انجام دادم» . او شب را گذراند ، در حالى كه پروردگارش او را پوشانده بود ، و صبح كرد و خود ، پوشش خدا را برچيد .

بنا بر اين ، گاهى كار خطا آشكارا انجام مى شود و گاهى پنهانى ؛ و آن گاه كه پنهانى است ، گاهى فرد ، خود به افشاى آن مى پردازد . در هر حال ، فرد يا پرده نمى اندازد و يا پرده موجود را به وسيله گزارش كردن مى دَرَد . ۱ چنين حالتى ، ويژه افراد بى حيا و از زشت ترينِ كارهاست . ۲

۹ . افتخار كردن

ويژگى ديگر افراد بى حيا ، افتخار كردن به انجام دادن كار خطاست . افراد باحيا ، اگر هم مرتكب خطا شوند ، آن را مايه افتخار نمى دانند و لذا سعى در پنهان سازى و يا انكار آن خواهند كرد . كسانى كه به خطاكارى خود ، افتخار مى كنند ، نه تنها شرم نكرده اند ، بلكه در نهايت وقاحت به سر مى برند . چيزى مايه افتخار است كه ارزش به شمار آيد . امّا چيزى كه قبيح است ، چگونه مى تواند مايه افتخار باشد ؟ بنا بر اين ، كسى كه آنچه را مايه ننگ است ، مايه افتخار بداند ، نشانه نهايت بى شرمى اوست . به بيان ديگر ، انجام دادن كار قبيح ، يك چيز است و افتخار كردن به آن ، چيز ديگر . ممكن است كسى مرتكب فعل قبيحى شود ، امّا به آن افتخار نكند . كار اين شخص ، نادرست است ؛ ولى بدتر از آن ، اين است كه

1.در روايت آمده است : «قال رسول اللّه : إن اللّه ليستر العبد من الذنب ما لم يخرقه . قالوا : وكيف يخرقه يا رسول اللّه ؟ قال : يحدّث به الناس ؛ خداوند ، بنده را از گناه مى پوشاند تا وقتى كه خود ، آن را پاره نكند . گفتند : چگونه آن را پاره مى كند ، اى رسول خدا ؟ فرمود : براى مردم ، بيان مى كند»/ ( التمهيد ، ابن عبد البرّ ، ج ۵ ، ص ۳۳۸ )

2.امام على عليه السلام مى فرمايد : «إيّاك والمجاهرة بالفجور ؛ فإنها من أشد المآثم ؛ بپرهيز از تجاهر به گناه ؛ چرا كه اين كار ، از شديدترينْ گناهان است» . (غررالحكم ودررالكلم ، ح ۲۶۷۷)


پژوهشي در فرهنگ حيا
346

پنهانى انجام دهند و اگر ناخواسته آشكار شود و مورد سؤال قرار گيرند ، انكار مى كنند . پنهان سازى و انكار ، از نشانه هاى حياست ؛ امّا افراد بى حيا ، سعى در پنهان سازى نكرده ، آشكارا اقدام به خطا مى كنند . ۱
گاهى ممكن است ناخواسته ، خطاكارى افراد ، ناپيدا باشد . مثلاً شب هنگام ، انجام شده باشد و ديگران از آن ، بى خبر باشند . در چنين مواقعى ، برخى آنچه را پنهانى انجام شده ، براى ديگران بازگو مى كنند و بدين وسيله ، پرده ها را مى درند . اين نيز از ويژگى هاى بى حيايى است . روزى رسول خدا فرمود : «اهل تجاهر ، از بدترينِ مردم اند» . پرسيدند : اهل تجاهر چه كسانى اند ؟ رسول خدا پاسخ داد :

۰.الَّذي يُذنِبُ الذَّنبَ بِاللَّيلِ فَيَستُرُهُ اللّهُ عَلَيهِ فَيُصبِحُ فَيُحَدِّثُ بِهِ النّاسِ ، فَيَقولُ : فَعَلتُ البارِحَةَ كَذا وكَذا ، فَيُهتَكُ سِترُ اللّهِ عَنهُ . ۲

۰.اهل تجاهر ، كسى است كه شب ، گناه مى كند و خداوند ، آن را مى پوشاند ؛ ولى او صبحْ هنگام ، آن را براى مردم ، بازگو كرده ، مى گويد : «شب گذشته ، فلان كار و فلان كار را انجام دادم» و در نتيجه ، به دست خود ، پرده خدا را از روى خود مى درَد .

۰.در روايت ديگرى از آن حضرت آمده است :كُلُّ أُمّتي مُعافىً إلا المُجاهِرينَ ، و إنَّ مِنَ المُجاهَرَةِ أن يَعمَلَ الرَّجُلُ بِاللَّيلِ عَمَلاً ثُمَّ يُصبِحُ وقَد سَتَرَهُ اللّهُ ، فَيَقولُ : يا فُلانُ ! عَمِلتُ البارِحَةَ كَذا وكَذا ، وقَد باتَ يَستُرُهُ رَبُّهُ ويُصبِحُ يَكشِفُ سِترَ اللّهِ عَنهُ . ۳

۰.همه امّت من بخشيده مى شوند ، مگر اهل تجاهر ، و از اقسام تجاهر ، اين است

1.امام على عليه السلام فرموده است : «المعلن بالمعصية مجاهر ؛ كسى كه گناه را علنى انجام دهد ، اهل تجاهر است» (غررالحكم ودررالكلم ، ۵۲۵) .

2.حلية الأولياء ، ج ۲ ، ص ۱۹۷ .

3.صحيح البخارى ، ج ۵ ، ص ۲۲۵۴ (ح ۵۷۲۱) ؛ صحيح مسلم ، ج ۸ ، ص ۲۲۴ ؛ كنزالعمّال ، ج ۴ ، ص ۲۳۹ (ح ۱۰۳۳۸) .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9252
صفحه از 388
پرینت  ارسال به