اصول مديريت دينى است . نيروهايى كه اهل شرم و حيا باشند و براى حرمت خويش ، ارزش قائل باشند ، از دستورهاى فرمانده خود ، پيروى مى كنند ؛ چون نافرمانى را ننگ مى دانند .
به بيان ديگر ، در اين فرهنگ ، نيازى به ترس يا طمع نيست ؛ بلكه متوجّه ساختن افراد به ماهيت كار خود ، بهترين عامل بازدارنده است . رسول خدا ، از همين روش استفاده مى كرد . مسلمانان پس از نماز عيد فطر ، زكات فطر را جهت تقسيم ميان نيازمندان نزد پيامبر صلى الله عليه و آله مى آوردند . بيشتر مسلمانان ، بهترين خرماهاى خود را مى آوردند ؛ امّا برخى بودند كه خرماهاى نامرغوب ، پرداخت مى كردند . رسول خدا در برخورد با اين گونه افراد ، از تهديد يا تطميع استفاده نكرد ؛ بلكه روش شرم برانگيزى را به كار برد . از اين رو ، به كسى كه خرماها را تخمين مى زد ، فرمود :

۰.لاتَخرُص عَلَيهِم هذَينِ اللَّونَينِ لَعَلَّهُم يَستَحيونَ لايَأتونَ بِهِما . ^۱

۰.اين دو نوع را تخمين نزن [و قبول نكن] . باشد كه [از كار خودشان ]شرم كنند و اين دو نوع [ خرماى نامرغوب ]را نياورند .

در اين جا ، نه وعده اى وجود دارد و نه وعيدى ، و نه با صراحت ، خطاى آنان به زبان آورده شده است ؛ بلكه از روشى استفاده شده كه شرم را برانگيزد ، بدون اين كه پرده هاى حجب و حيا را برچيند . اين ، ويژگى مديريت مبتنى بر حياست كه هم مدير ، منطبق بر حيا عمل مى كند و هم افراد زير مجموعه ، اهل شرم و حيا هستند . در اين فرهنگ ، كم كارى ، ننگ است ؛ سرگردان كردن مردم ، ننگ است ؛ رشوه گرفتن ، ننگ است ؛ اختلاس و سرقت از بيت المال ، ننگ است ؛ بى انضباطى ننگ است و در طرف مقابل ، تلاش خستگى ناپذير ، افتخار است ؛ وجدان كارى افتخار است ؛ رسيدگى سريع به امور مردم ، افتخار است ؛

بر احترام در روابط ميان بدنه يك سازمان با مديران ، مى تواند تضمين كننده سلامت جريان امور باشد . همان گونه كه پيش از اين گفتيم ، حيا ، مهار كردنِ بدون ترس و طمع است . اگر حيا و حرمت در روابط ميان اين دو عنصر برقرار باشد ، افراد ، بدون ترس يا طمع به انجام دادن مأموريت ها و رسالت هاى خود مى پردازند و اين ، بهترين وضعيتى است كه مى تواند در يك نهاد ، وجود داشته باشد . در مديريت مبتنى بر احترام و تكريم و حيا ، نيازى به اِعمال روش هاى خوف آور يا تطميع كننده نيست . در اين مديريت ، نيروهاى تحتِ امر ، انجام ندادن وظايف خويش را مايه سرافكندگى دانسته ، كوتاهى در اين زمينه را شرم آور مى دانند . چنين افرادى ، فرار از انجام دادن رسالت هاى محوّل شده را ننگ مى دانند و هرگز حاضر نمى شوند حرمت خويش را بشكنند و شخصيت خود را به اين لكّه ننگ ، آلوده سازند . همين ارزشى كه افراد براى خويش قائل اند ، سلامتِ جريان امور را تضمين مى كند . در يكى از جنگ هاى حضرت على عليه السلام ، سربازان در اثر فشار شديد دشمن ، عقب نشينى كردند . على عليه السلام براى جلوگيرى از فرار ، نه آنان را تهديد كرد و نه آنان را تطميع نمود ؛ بلكه آنان را به حيا فرا خواند و فرمود :

۰.إنَّكُم بِعَينِ اللّهِ مَعَ ابنِ عَمِّ نَبِيِّكُم ، عاوِدُوا الكَرَّ وَاستَحيوا [مِنَ] الفَرِّ ، فَإِنَّهُ عارٌ باقٍ فِي الأَعقابِ ونارُ يَومِ الحِسابِ .

۰.شما همراه با پسر عموى پيامبرتان در ديدِ خداوند هستيد . حمله را از سر گيريد و از فرار ، شرم كنيد كه فرار كردن در نسل هاى آينده ، موجب ننگ انسان است و مايه [ وارد شدن به] دوزخ در روز قيامت است . ^۱

در اين كلام ، على عليه السلام نه به آنان ، وعده هاى مالى و مقامى داده است ، و نه وعيدهاى شديد و غليظ ؛ بلكه حرمت و شخصيت آنان را به چالش كشيده و ننگ و روسياهى را به آنان ، يادآور مى شود و به شرم ، فرا مى خواند . اين ، يكى از