251
پژوهشي در فرهنگ حيا

نكته ديگر ، گستره نمايان شدن اين گونه پيام هاست كه هيچ حد و مرزى نمى شناسند و به همه سرزمين ها رخنه مى كنند و همه جامعه ها را تحت سيطره خود درمى آورند . فيلمى كه توليد مى شود ويا مجلّه اى كه چاپ مى شود و يا موسيقى اى كه پخش مى شود ، محدود به قلمروى خاص نيست . امروز با گسترش فن آورى و پيدايش اينترنت و ماهواره ها ، توليدات سكس ، نمايش جهانى پيدا مى كنند . كار قبيحى كه انجام مى شود ، هر اندازه كه در حضور ناظران بيشترى صورت پذيرد ، نشان از بى حيايى بيشتر دارد . هر چه ناظرها بيشتر باشند ، قدرت شرم انگيزى آنان بيشتر مى شود و اگر در چنين فضايى باز هم كار ناروايى انجام شود ، حكايت از بى شرمى تمام دارد . مخاطبان رسانه ها در حقيقت ، ناظران رفتار رسانه اند . وقتى رسانه اى حاضر است در يك جمع جهانى به نمايش صحنه هاى شنيع و مستهجن بپردازد ، نشان مى دهد كه بى شرمى اش نيز جهانى است . اين ، مصداق همان چيزى است كه در فرهنگ قرآن از آن به عنوان «اشاعه فحشا» نام برده شده است :

۰.إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الْفَـحِشَةُ فِى الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ . ۱

۰.به درستى ، براى كسانى كه دوست دارند فحشا را در ميان اهل ايمان پراكنده سازند ، عذابى دردناك خواهد بود .

همچنين در روايات آمده كه منتشر ساختن فحشا و منكرات ، همانند عمل كردن به آنهاست . ۲
گذشته از سكس ، رسانه ، كاركرد ديگرى نيز دارد كه با موضوع حيا ارتباط

1.نور ، آيه ۱۸ .

2.رسول خدا مى فرمايد : «من أذاع فاحشة كان كمبتدئها ؛ هر كس فحشايى را منتشر كند ، همانند فحشا كننده است» ( الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۵۶ ؛ الاختصاص ، ص ۲۲۹ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۳ ، ص ۳۸۴) . در روايت ديگرى آمده كه ايشان فرمود : «ألا ومن سمع فاحشة فأفشاها فهو كالذى أتاها ؛ هر كس فحشايى را بشنود و آن را افشا كند ، همانند كسى است كه آن را انجام داده است (كتاب من لايحضره الفقيه ، ج ۴ ، ص ۱۵ ؛ الأمالى ، صدوق ، ص ۵۱۶ ؛ بحار الأنوار ، ج ۷۵ ، ص ۲۱۳) .


پژوهشي در فرهنگ حيا
250

يا بى حيا باشد . رسانه اى را مى توان مطابق معيار حيا دانست كه به تبليغ آنچه قبيح و نارواست ، نپردازد . ممكن است آنچه قبيح و ناروا خوانده مى شود ، واقعيت داشته باشد و گفته شود كار رسانه نيز منعكس كردن واقعيت هاست ؛ ولى بايد توجّه داشت كه هر واقعيتى ، الزاما مطابق حيا و شرم نيست . بنا بر اين ، پيام باحيا ، پيامى است كه به نمايان سازى آنچه قبيح و ناروا شمرده مى شود ، نپردازد .
به بيان ديگر ، رسانه را مى توان به يك انسان تشبيه كرد و پيام هاى آن را به رفتارها و كردارهاى وى . همان گونه كه نمايان سازى كارهاى نابه هنجار ، براى انسانْ شرم آور است ، يك رسانه نيز اگر آنچه بيان مى كند و يا به نمايش مى گذارد ، قبيح و ناروا باشد ، شرم آور خواهد بود و همان گونه كه آن انسان را نمى توان باحيا ناميد ، اين رسانه را نيز نمى تواند باحيا ناميد . رسانه اى كه آنچه توليد كرده و به نمايش مى گذارد ، پيام هاى زشت و ناروا باشد ، رسانه اى بى حياست و رسانه اى كه از توليد و نمايان سازى آنچه قبيح است ، پرهيز كند و به تبليغ نيكى ها بپردازد ، رسانه اى باحياست . امروز ، «سكس» و «خشونت» ، عناصر اصلى پيام هاى رسانه اى ، بخصوص رسانه هاى تصويرى را تشكيل مى دهند . شايد مسئله خشونت و بى رحمى ، ارتباط چندانى با موضوع بحث ما نداشته باشد ، به خلاف مسئله سكس و شهوت ، كه ارتباط مستقيم دارد . اغلب فيلم هاى توليدى در جهان ، رگه هايى از سكس دارند و بسيارى از آنها به سكس ، اختصاص دارند . بسيارى از مجلّه ها نيز در اين زمينه توليد مى شوند و اغلب آنها رگه هايى از سكس دارند . موسيقى هايى نيز كه توليد مى شوند ، از اين قاعده خارج نيستند . به طور كلّى ، مى توان فرهنگ رسانه اىِ امروز را فرهنگ عريانى و برهنگى دانست كه زشت ترين صحنه ها و شنيع ترين حالت ها را به تصوير كشيده ، به نمايش مى گذارد .

  • نام منبع :
    پژوهشي در فرهنگ حيا
    سایر پدیدآورندگان :
    عبّاس پسنديده
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1383
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 9354
صفحه از 388
پرینت  ارسال به