۰.بدان كه همراه تو فرشته مكرّمى است كه مأمور بر توست ؛ آنچه را انجام مى دهى ، ثبت مى كند و بر نهان تو كه آن را از مردم مخفى مى سازى ، مطلّع است . پس شرم كن .

يكى از آسيب هاى خلوت ، عريان شدن است . چنين به نظر مى رسد كه در جاهليت ، اين رفتار ، شيوع داشته است و لذا مى توان آن را «رفتار جاهلى» دانست . رسول خدا براى ريشه كن كردن اين ناهنجارى ، مردم را به حضور فرشتگان و همراهى هميشگى آنها با انسان توجّه مى داد . در روايتى از آن حضرت آمده كه فرمود :

۰.إنَّ اللّهَ يَنهاكُم عَنِ التَّعَرّي ، فَاستَحيوا مِنَ المَلائِكَةِ الَّذينَ مَعَكُمُ الكِرامِ الكاتِبينَ . ^۱

۰.خداوند ، شما را از عريان شدن بازداشته است . پس شرم كنيد از فرشتگانى كه همراه شما هستند ؛ همانان كه كريم و نويسنده [ ى اعمال]اند .

۰.و در سخن ديگرى فرموده است :إيّاكُم وَالتَّعَرّي فَإِنَّ مَعَكُم مَن لايُفارِقُكُم إلاّ عِندَ الغائِطِ وحينَ يُفضِي الرَّجُلُ إلى أهلِهِ ، فَاستَحيوهُم وأكرِموهُم . ^۲

۰.از عريان شدن بپرهيزيد ؛ چرا كه همراه شما كسانى هستند كه از شما جدا نمى شوند ، مگر هنگام قضاى حاجت و خلوت كردن با همسر . پس ، از آنها شرم كرده ، آنان را تكريم كنيد .

همان گونه كه پيش از اين بحث شد ، حيا ، تكريم ناظر نيز هست ^۳ و به همين دليل ، رسول خدا از مردم خواسته كه با رفتار زشت خود ، حرمت فرشتگان ناظر را نشكنند و احترام آنان را نگه دارند .
مسئله عريان شدن ، فقط يك نمونه است . هر رفتار ناهنجارى را كه در

نسبت به آنان معرفت حاصل شود . البته اين كار بايد پيش از ايجاد شدن موقعيت خلوت انجام شود تا هنگام نياز ، فراخوانى گردد و خلوت را به حضور ، تبديل سازد و يا به تعبير بهتر ، حضور و نظارت حجّت هاى الهى را نمايان سازد .

در محضر فرشتگان

حضور ديگرى كه توجّه به آن يا توجّه دادن ديگران به آن ، مايه مصونيت خلوت انسان مى گردد ، حضور فرشتگان و مراقبت دائمى آنان از رفتار انسان هاست . اساسا فلسفه وجودى فرشتگانِ ناظر ، اين است كه توجّه به آنان ، انسان را از گناه و زشتى باز دارد . فرشتگان ، انواع مختلفى دارند . يك قِسم آنان ، فرشتگان ناظرند كه مأمور ثبت رفتار انسان اند . امام صادق عليه السلاممى فرمايد كه فلسفه وجودى اين گروه از فرشتگان ، اين است كه مردم با توجّه كردن به حضور دائمى آنان ، بدانند كه در هيچ مكانى و در هيچ زمانى تنها نيستند . ^۱ جالبْ اين است كه اين گروه ، از فرشتگان معمولى نيستند ؛ بلكه از آنان با عنوان «فرشتگان گرامى (ملائكة كِرام)» ياد شده است . همين ويژگى ، در برانگيختن حيا مؤثّر است . ممكن است انسان از افراد معمولى و حقير ، شرم نكند ؛ ولى اگر ناظر ، فردى كريم و شريف باشد ، موجب حيا مى شود . به همين جهت ، فرشتگانى هم كه ناظر انسان هستند ، فرشتگانى گرامى و بزرگوارند . توجّه به حضور فرشتگان و توجّه به كرامت و بزرگوارى آنان ، مى تواند شرم را در انسان برانگيزد و او را از گناه باز دارد . معصومان عليهم السلامگاهى براى ايمن ساختن خلوت ها ، از همين روش ، يعنى «توجّه دهى به حضور فرشتگان» استفاده مى كرده اند . براى مثال ، امام صادق عليه السلامخطاب به فردى مى فرمايد :

۰.اِعلَم أنَّ مَعَكَ مَلَكا كَريما مُوَكَّلاً بِكَ يَحفَظُ عَلَيكَ ماتَفعَلُ ويَطَّلِعُ عَلى سِرِّكَ الَّذي تُخفيهِ مِنَ النّاسِ فَاستَحيِ . ^۲