نكته ديگر ، اين كه در متون ياد شده ، هم از حيا نام برده شده و هم از صبر . اين تفاوت به معناى تضاد نيست . همان گونه كه پيش از اين بيان كرديم ، حيا ، انسان را به مهار كردنْ وا مى دارد و صبر ، دشوارى آن را هموار مى سازد . بنا بر اين ، اين دو مكمّلِ يكديگرند ؛ يكى به مهار كردن وا مى دارد ، و ديگرى سختى آن را هموار مى سازد .
تحوّل حيا در زنان
گفتيم كه نُه جزء از ده جزء حيا ، در زنان قرار دارد . اين نُه جزء ، همانند لايه هاى نُه گانه اى هستند كه شهوت زن را مهار كرده ، عفّت و پاك دامنى وى را تضمين مى كنند . اين لايه هاى نُه گانه در روند تحوّل زنانگى زن ، دست خوش تغيير مى شوند . موضوع برخى از مراحل رشد و تحوّل ، انسان است و جنسيت در آن نقشى ندارد ؛ امّا برخى ديگر از تغييرات و تحوّلات ، مربوط به جنس خاصّى است . از اين جهت ، شايد بتوان به تقسيمى دست يافت كه «تحوّل زنانه» را از «تحوّل مردانه» جدا مى سازد . مراحل تحوّل زنانه را از بلوغ يا عادت ماهيانه تا يائسگى در نظر مى گيريم . در اين بحث ، پرسش ، اين است كه حياى زنان در مراحل تحوّل زنانه ممكن است دچار چه تغييراتى شود ؟
تحوّل زنانه مورد نظر ، داراى پنج مرحله است : اوّل ، عادت ماهيانه ؛ دوم ، عقد بستن با يك مرد به عنوان همسر (نامزدى) ؛ سوم ، عروسى كردن ؛ چهارم ، زايمان ؛ و پنجم ، يائسگى .
با گذر زن از هر مرحله ، لايه اى از لايه هاى حياى او برطرف مى شود . دختران تا پيش از عقد بستن ، معمولاً داراى همه لايه هاى نُه گانه شرم هستند . اوّلين ايستگاهى كه يكى از لايه هاى حيا در آن برطرف مى شود ، شروع عادت ماهيانه است . آغاز عادت ماهيانه ، شرم برانگيز است ؛ امّا تكرار اين تجربه ، شرم آن را
