63
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

افتاده را مطرح مى كند . براى مثال ، در روز هفدهم ماه ، به مناسبت زادْ روزِ پيامبر اكرم و امام صادق عليهماالسلام ، در هفدهم ربيع اوّل ، به تفصيل ، درباره شرح احوال و برخى سخنان اين دو بزرگوار پرداخته است . ۱
نويسنده ، غالباً اسانيد و مصادر احاديث و گزارش هاى تاريخى خود را نقل نمى كند . البته در مواردى به ذكر مصدر ، اقدام كرده است . از منابع مورد استفاده او الكافى ، ۲ الإرشاد ، ۳ كتاب النزهة ، ۴ كتاب الدُّر ، ۵ الاستيعاب ، ۶
تذكرة الخواص ، ۷ شايان ذكر است كه در بيان رُخدادهاى تاريخى از آنها استفاده شده است .
كتاب العدد ، با تحقيق سيّد مهدى رجايى و با اشراف سيّد محمود مرعشى ، از روى نسخه علاّمه مجلسى و نسخه ديگرى كه به سال ۱۱۲۲ ق ، كتابت شده ، توسّط كتاب خانه آية اللّه مرعشى قم ، منتشر شده است . اين دو نسخه خطّى در كتاب خانه ياد شده ، نگهدارى مى شود . ۸

۲ . المجموع الرائق من أزهار الحدائق ۹

اين كتاب ، نوشته سيّد هبة اللّه بن ابى محمّد حسن موسوى ، عالم و محدّث قرن هشتم هجرى است كه با تحقيق حسين درگاهى ، توسّط سازمان چاپ و نشر وزارت ارشاد و بنياد دائرة المعارف اسلامى به سال ۱۴۱۷ ق ، در دو جلد ، منتشر شده است .

1.العدد القوية، ص ۱۱۰ ـ ۱۶۰.

2.همان، ص ۲۳۵ ـ ۳۵۱.

3.همان جا.

4.همان، ص ۲۹۶.

5.همان، ص ۲۹۹.

6.همان، ص ۳۵۱.

7.همان، ص ۲۳۶، ۲۴۳ و ۳۱۸.

8.براى ويژگى هاى نسخه هاى خطّى، ر.ك : همان ص ۱۰ و ۱۱ (مقدّمه تحقيق) .

9.فهرس التراث، ج ۱، ص ۶۹۴ ؛ الذريعة، ج ۲۰، ص ۵۵ (ش ۱۸۸۵).


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
62

شهيد محمّد بن مكى (مق ۷۸۶ ق)، جمال السالكين (م ۸۴۱ ق) ، مؤلّف المزار، عدّة الداعى و التحصين فى صفات العارفين و شيخ تقى الدين ابراهيم كفعمى (م ۹۰۵ ق) كه جنّة الأمان الواقية و البلد الأمين و محاسبة النفس را نگاشت... . ۱
در اين بخش از نوشتار ، در صدد معرّفى اجمالى كتب ادعيه و مزار در اين دوره هستيم . نخست ، آثار چاپى و سپس ، آثار خطّى را معرّفى مى كنيم .

الف . آثار چاپى

۱. العدد القوية ۲

نام كامل كتاب ، العدد القوية لدفع المخاوف اليومية و نوشته رضى الدين على بن يوسف بن مطهّر حلّى ، برادر علاّمه حلّى (زنده در ۷۰۳ ق) است . موضوع كتاب ، همچنان كه از نامش پيداست ، دعاها و حِرزهاى ويژه هريك از ايّام ماه است . كتاب از مصادر بحار الأنوار و مستدرك الوسائل است . علاّمه مجلسى ، درباره آن گفته است :
كتاب لطيفى است درباره اعمال و سعد و نحس ايّام ماه ها، كه تنها نصفِ كتاب به دست ما رسيده است. ۳
متأسّفانه ، آنچه از اين كتاب تاكنون به دست آمده و منتشر شده ، تنها شامل نصف آن است كه از اعمال روز پانزدهم ماه شروع مى شود . روش نويسنده چنين است كه درباره هر روز ، ابتدا و با استفاده از روايات مُرسَل ، درباره شومى يا خوش يُمنى آن روز ، سخن مى گويد . سپس دعاهايى را مى آورد كه بايد در آن روز ، خوانده شود . آن گاه ، رُخدادهاى مذهبى (مانند مواليد و وَفَيات معصومان عليهم السلام ) كه در آن روز اتّفاق

1.ر.ك : الذريعة، ج ۸ ، ص ۱۷۹. ظاهرا در متن الذريعة ، خطايى رخ داده است ؛ چرا كه كتاب المزار ، نوشته شهيد اوّل است ، نه ابن فهد حلّى .

2.همان، ج ۱۵، ص ۲۳۲ (ش ۱۵۱۴)؛ فهرس التراث، ج ۱، ص ۶۹۳ .

3.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۳۴.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3847
صفحه از 461
پرینت  ارسال به