مصطلح الحديث باشد ـ به رشته تحرير درآورد ؛ ولى تلاش هاى وى براى منسجم كردن حديث و عدم قبول هر نوع حديثى ، وى را بر آن داشت تا كتابى به نام الرعاية فى علم الدراية ۱ ـ كه مفصّل تر از دو كتاب قبلى بود ـ بنويسد.
آخرين فعّاليت شهيد ثانى در حوزه درايه ، غنية القاصدين فى معرفة اصطلاحات المحدّثين ۲ است كه مفصّل تر از بداية و الرعاية نوشته است و درباره آن گفته شده :
كسى كه طالب تفصيل سخن و مثال هاى مختلف در هر موضوع است ، به كتاب غنية القاصدين مراجعه نمايد. ۳
ولى آقاى مشكاة ، عقيده اش بر اين است كه غنية القاصدين ، اوّلين كتاب نوشته شده توسّط شهيد ثانى است. ۴
شيخ حسين بن عبدالصمد عاملى (م ۹۸۴ ق) ، شاگرد شهيد ثانى ، پس از استاد خويش ، تأليفاتى در اين علم داشته و قواعد مربوط به علم حديث و درايه را به طور مفصّل ، بحث كرده است. افندى ، در شرح حال وى آورده است:
... وهو ثانى مؤلّف فى علم الدراية من طريقة أصحابنا ، وقد سبقه اُستاده الشهيد الثانى بذلك. ۵
وصول الأخيار إلى أصول الأخبار ، ۶ كتابى است كه مؤلّف در آن ، قواعد علم حديث و درايه را به طور نسبتا مفصّل ، بحث مى كند. كتاب ، شامل دو بخش و يك خاتمه است. مؤلف ، در بخش اوّل ، به اهمّيت علم حديث و برترى اهل بيت عليهم السلام مى پردازد و در بخش دوم ـ كه تقريبا به سبك البدايةى شهيد ثانى نگارش يافته است ـ به تعريفات
1.همان ، ج ۱۱ ، ص ۲۴۱؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱ ، ص ۱۴۳؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مركزى دانشگاه تهران ، ج ۸ ، ص ۵۹۰.
2.الذريعة ، ج ۱۶ ، ص ۶۸.
3.مجلّه نگاه حوزه ، ش ۵۳ و ۵۴ ، ص ۱۲۵: «آشنايى با علم درايه» محمّد حسن ربّانى .
4.فهرست نسخ خطّى اهدايى آقاى مشكاة به دانشگاه تهران ، ج ۳ ، ص ۱۵۷۸.
5.رياض العلماء ، ج ۲ ، ص ۱۱۵.
6.الذريعة ، ج۲۵ ، ص۱۰۱ ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج۲ ، ص۳۴۵ .
