391
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

آنان ، ثواب و فضيلت خرسند نمودن آنها و اخلاق پسنديده اى است كه آنان بايد دارا باشند و از الكافى و كتاب من لايحضره الفقيه انتخاب شده اند. اين كتاب ، مشتمل بر «افتتاح» و دوازده «فصل» و «اختتام» است و به زبان فارسى نگاشته شده است.
۳ . الشافى (المنتخب من الوافى)، ۱ از ملاّ محسن فيض كاشانى (م ۱۰۹۱ ق) . مختصر كتاب الوافى خود مؤلّف است ، با حذف مكرّرات و اسانيد حديث و حفظ آنچه متعلّق به اصول و اركان است و به ظاهر ، بين آنها تعارضى نيست. اين كتاب ، مشتمل بر دو بخش است: ۱. عقايد و اخلاق ، ۲. شرايع و احكام.
۴ . النوادر ، ۲ از ملاّ محسن فيض كاشانى (م ۱۰۹۱ ق). اخبار و احاديث نادرى كه در مصادر شيعه آمده و در كتاب هاى چهارگانه حديث نيامده ، در اين كتاب ، گردآورى شده است. اين كتاب ـ كه مستدركى بر كتاب الشافى به شمار مى آيد ـ شامل اصول و فروع است. اسانيد در آن حذف شده و تنها به نام مصدر در آغاز ، اكتفا مى شود و آن جا كه احتياج به شرح و توضيح باشد ، با عنوان «بيان» توضيح داده مى شود.
۵ . فهرست تهذيب الأحكام ۳ ، از محمّد جعفر بن محمّد صفى (ق ۱۱ ق) . تأليف آن در سال ۱۰۹۶ ق ، به پايان رسيده است.
۶ . الجواهر السنيّة فى الأحاديث القدسيّة ، ۴ از محمّد بن حسن حرّ عاملى (م ۱۱۰۴ ق). اين مجموعه ، مشتمل بر چندين باب درباره اصول ، فروع ، مواعظ و نصايح است و احاديث قدسى را از كتب مختلف ، گردآورى نموده ، به ترتيب تقدّم

1.الذريعة ، ج ۱۳ ، ص ۹؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۲۳ ، ص ۲۶۵.

2.الذريعة ، ج ۲۴ ، ص ۳۴۸ ، فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۶ ، ص ۳۰۰.

3.الذريعة ، ج۱۶ ، ص۳۸۲ ؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مركزى دانشگاه تهران ، ج۸ ، ص۵۵۵ .

4.الذريعة ، ج ۵ ، ص ۲۷۱؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه گلپايگانى ، ج ۲ ، ص ۵۱؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه مجلس شوراى اسلامى ، ج ۱۲ ، ص ۲۵۱؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آستان قدس رضوى ، ج ۱۴ ، ص ۲۱۹.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
390

جلد بيست و پنجم (ج ۱۰۵ ـ ۱۱۰ چاپ جديد ايران و ۱۰۲ ـ ۱۰۷ چاپ جديد بيروت) ، شامل كتاب اجازات است. اين مجلّد ، بحث هاى رجالى و اجازت و فهرست منتجب الدين و خلاصه كتاب سلافة العصر و الاجازات سيّد بن طاووس و اجازه بنى زهره و اجازه هاى شهيد اوّل و ثانى و محقّق كَرْكى و اجازه هاى علاّمه مجلسى و... را گردآورى نموده است (ج ۱۰۴ ـ ۱۰۷).
تفاوت چاپ جديد ۱۱۰ جلدى بحار الأنوار ايران و بيروت ، در اين است كه در چاپ ايران ، جلدهاى ۵۴ تا ۵۶ ، فهرست بحار الأنوار است ؛ ولى در چاپ بيروت ، سه جلد آخر كتاب (۱۰۸ ـ ۱۱۰) فهرست آن است.
شايان ذكر است كه در ابتداى كتاب اجازات ، شرح حال مفصّل علاّمه مجلسى به قلم محدّث نورى و به نام «الفيض القدسى» آمده است.

ج . تك نگارى

بخش سوم از محور تدوين را كتاب هايى تشكيل مى دهند كه خارج از حوزه اربعين نويسى و گسترده نگاشت ها هستند و به همين جهت ، ما آنها را «تك نگارش» نام نهاده ايم كه به اين قرارند:
۱ . تبويب الأمالى ۱ از غياث الدين جمشيد حسينى طوسى (ق ۱۰ق) وى ، كتاب الأمالى (المجالس) شيخ صدوق (م ۳۸۱ ق) را در سه باب ، مرتّب نموده و در سال ۹۵۱ ق ، به پايان رسانده است: باب اوّل ، در بيان آنچه در منقبت اهل بيت عليهم السلام وارد شده است؛ باب دوم ، در عبادات ، اوراد و اذكار؛ باب سوم ، در بيان مسائل متفرّقه.
۲ . مسار الشيعة ، ۲ از شيخ علينقى بن محمّد هاشم طعايى فراهانى (م ۱۰۶۰ ق).
اين كتاب ، در احاديث وارد شده در فضايل شيعه و مؤمنان و امتيازات و اوصاف

1.فهرست نسخه هاى خطّى مركز ميراث اسلامى ، ج۱ ، ص۲۰ .

2.الذريعة ، ج ۲۰ ، ص ۳۷۶؛ فهرست نسخ خطّى كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، ج ۱۳ ، ص ۲۹۵.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3924
صفحه از 461
پرینت  ارسال به