361
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

موردتوجّه علما بوده كه در اين جا به برخى از آنها اشاره مى شود.
۱ . الأربعين حديث ، ۱ نوشته حسين بن عبدالصمد عاملى . كتاب ، در نيكى هاى اخلاقى است كه مؤلّف ، اخلاق ممدوح و مذموم و افعال حَسَن و قبيح را جمع آورى كرده است: ۲۷ حديث در فضايل و سيزده حديث در رذايل اخلاقى . حديث اوّل در اخلاق و حديث چهلم درباره مرگ و ترس و وحشت از آن است. اين كتاب در سال ۱۴۱۹ ق ، توسّط دارالأضواء بيروت به چاپ رسيده است.
۲ . الأربعون حديثا ، از شيخ بهايى . ۲ در آن ، احاديث جالب توجّهى درباره مسائل اخلاقى آمده است. شيخ بهايى ، در احاديث متعدّد ، مسائل اخلاقى و اجتماعى را مطرح مى كند: صفات اولياى خداوند ، تربيت و تهذيب نفس (حديث ۲) ، اوصاف دوست و هم نشين (حديث ۱۸) وفاى به عمل (حديث ۱۹) ، وجوب دورى از گناهان (حديث ۲۳) ، خالص كردن عمل و نكوهش كردن عُجب و خودبينى (حديث ۲۶) ، دستورهاى اخلاقى ، ارزشمند و سازنده از امام على عليه السلام (حديث ۳۰) ، ثواب انجام دادن عمل خير ، اذكار و دعاهاى پُر بركت ، برانگيخته شدن از قبر ، حقوق برادران دينى ، منزلت و ارزش معنوى مؤمن ، اخلاص نيّت و صدق عمل ، توبه و بازگشت به سوى خدا و اوضاع قبر و احوال آن (حديث هاى ۳۱ ـ ۳۹).
۳ . الأربعين حديث ، ۳ از محمّد تقى مجلسى (م ۱۰۷۰ ق) . در احكام و اخلاق ، همراه با شرح و توضيح آنهاست.
۴ . الحقائق فى أسرار الدين ، از ملاّ محسن فيض كاشانى . اين كتاب ، برگزيده المحجّة البيضاء است .

1.الذريعة ، ج ۱ ، ص ۴۱۴.

2.همان ، ص ۴۲۵.

3.همان ، ص ۴۱۳.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
360

چهارده روايت از ائمه اطهار عليهم السلام دارد و آن را به شاه سليمان تقديم داشته ، مى نويسد:
در اثناى جمع أحاديث [بحار الأنوار] ، دو حديث به نظر قاصر رسيد كه ائمه اهل بيت عليهم السلام به ظهور دولت علّيه خبر داده اند و به اتّصال اين سلطنت بهيّه به دولت قائم آل محمد صلى الله عليه و آله ، شيعيان را بشارت فرموده اند. ۱
وى در حديث اوّل كه از كتاب شيخ محمّد بن ابراهيم نعمانى آورده ، حديثى را به نقل از ابوخالد كابلى از امام باقر عليه السلام روايت مى كند كه بنابرآن ، امام عليه السلام از گروهى «طالب حق» در روزگار آينده خبر مى دهد كه بارها در راه گرفتن حق ، شكست مى خورند و سرانجام ، دست به سلاح مى برند و «حق» را مى گيرند. آن گاه ، اين حق را به امام عصر مى سپارند. علاّمه مجلسى ، در شرح اين حديث مى نويسد:
كسى كه از سوى مشرق ظهور كرد و طلب دين حق كرد و مردم را به دين حق ، فرا خواند و پادشاهى يافت ، به غير از سلسله صفويّه ـ خلّداللّه ملكهم ـ نبود و در اين حديث شريف ، همه شيعيان ، خاصّه انصار و اعوان اين دولتِ ابدْ توأمان را بشارت هاست كه بر عاقل ، پوشيده نيست. ۲
وى به دلايل و براهين آيات قرآنى ، حكم هاى صريح نموده كه سلسله پادشاهان صفويه ، نسلاً بعد نسل ، بى شك به ظهور قائم آل محمّد صلى الله عليه و آله خواهد رسيد . ۳ برخى ديگر نيز براى اثبات اين ادّعا ، از روايات و حساب جُمّل ، يارى مى جستند. ۴
علاوه بر گرايش به احاديث فقهى و اعتقادى كه علل و عوامل آن ذكر گرديد ، پرداختن به احاديث اخلاقى و احاديثى در زمينه سنن و آداب در اين دوره ،

1.رجعت ، شرح چهارده حديث ، ص ۵ ـ ۱۲؛ مهاجرت علماى شيعه از جبل عامل به ايران در عصر صفويه ، ص ۱۲۳ ـ ۱۲۴ ، روابط خارجى ايران از ابتداى دوران صفويه تا پايان جنگ دوم جهانى ، ص ۳۹.

2.همان جا .

3.رستم التواريخ ، ص ۹۸.

4.تاريخ نگارستان ، ص ۳۸۵؛ بستان السياحة ، ص ۸۵؛ تشيّع و تصوّف ، ص ۳۹۰.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3896
صفحه از 461
پرینت  ارسال به