35
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

از مشايخ متعدّد او مى توان به فخر المحقّقين (م ۷۷۱ ق) ، سيّد عميدالدين عبد المطّلب بن محمّد بن على بن اعرج حسينى (م ۷۵۴ ق) و سيّد ضياء الدين عبد اللّه بن محمّد بن على بن اعرج حسينى (دو پسر خواهر علاّمه حلّى) ، سيّد تاج الدين محمّد بن قاسم بن معيّه حسنى ديباجى (م ۷۷۶ ق) و شهيد اوّل (مق ۷۸۶ ق) اشاره كرد . ۱ او همچنين از جدّ خود (عبد الحميد) روايت مى كند . البته دانسته نيست كه مستقيماً از او روايت مى كند يا از كتابش نقل مى كند . ۲
از راويان از او مى توان به حسن بن سليمان حلّى ۳ و ابن فهد حلّى ۴ (م ۸۴۱ ق) اشاره كرد . ابن ابى جمهور نيز با اسناد خود از او روايت مى كند . ۵ نيلى ، داراى آثار ارزشمندى در زمينه علوم حديث و مناقب و تاريخ زندگى اهل بيت عليهم السلام است .
الف. آثار چاپى : ۱ . منتخب الأنوار المضيئة.
ب. خطّى و ناياب : ۱ . الدرّ النضيد فى تعازى الإمام الشهيد ، ۲ . السلطان المفرّج عن أهل الإيمان ، ۳ . الغيبة ، ۴ . سرور أهل الإيمان ، ۵ . المفتاح ، ۶ . الزبدة ، ۷ . إيضاح المصباح لأهل الصلاح ، ۸ . كتاب الرجال ، ۹ . الأنوار المضيئة فى الحكمة الشرعيّة.

۹. حسن بن سليمان حلّى (زنده در ۸۰۲ ق) ۶

عزّالدين ابو محمّد حسن بن سليمان بن محمّد بن خالد ، فقيه و محدّث بزرگوار شيعه ، در حِلّه به دنيا آمد ، هرچند تبار او عاملى است . او از شاگردان برجسته شهيد اوّل است كه به همراه پنج نفر از علما كه نزد او علل الشرائع را خوانده بودند ، در

1.الحقائق الراهنة، ص ۱۴۲ و ۱۹۷؛ رياض العلماء، ج ۴، ص ۱۲۵.

2.رياض العماء ، ج۴ ، ص ۱۲۶.

3.مختصر بصائر الدرجات، ص ۴۸ و ۵۰ ؛ الحقائق الراهنة، ص ۱۴۲.

4.همان جا. نيز، ر.ك: المهذب البارع، ج ۱، ص ۱۹۴.

5.عوالى اللئالى، ج ۱، ص ۲۵.

6.ر.ك: الضياء اللامع، ص ۳۴ ؛ رياض العلماء، ج ۱، ص ۱۹۳ به بعد ؛ أعيان الشيعة، ج ۵ ، ص ۱۰۶ (ش ۲۶۱).


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
34

ابن عتائقى ، معاصر شهيد و استادان شهيد است . او از جمله ، از زهدرى (يا ابن زهدرى) روايت مى كند . از ديگر مشايخ او نصيرالدين على بن محمّد كاشى (م ۷۵۵ ق) و علاّمه حلّى شايان ذكرند . از شاگردان و راويان از او نيز مى توان سيّد بهاء الدين عبد الحميد نجفى را نام برد . بنا به گزارش زركلى ، ابن عتائقى به سال ۷۴۶ ق ، به ايران و مناطق ديگر مسافرت كرد و بيشتر در اصفهان بود و آن گاه به عراق بازگشت و به نجف رفت . ۱
ابن عتائقى ، داراى آثار متعدّدى است كه غالباً شرح يا گزينش آثار پيشينيان است . كفعمى در كتاب هاى خود ، از آثار وى ، فراوان بهره برده است . ۲ آثار مرتبط با حديث او عبارت اند از :
۱ . شرح نهج البلاغة . ۲ . غرر الغرر و درر الدرر (مختصر الأمالى سيّد مرتضى) ، ۲ . مختصر تفسير على بن إبراهيم ، ۴ . الرسالة الفارقة والملحة الفائقة (در ملل و نحل) .

۸ . على نيلى (زنده در ۸۰۳ ق) ۳

بهاءالدين على بن عبد الكريم بن عبد الحميد حسينى نيلى نجفى ، فقيه ، متكلّم، رجالى و محدّث بزرگ قرن هشتم هجرى است . شاگردش حسن بن سليمان حلّى ، با تعبير «السيّد الجليل الموفّق السعيد بهاء الدين على» از او ياد كرده است . ۴
افندى ، او را فقيه ، شاعر ، ماهر ، عالمِ فاضلِ كامل ، صاحب مقامات و كرامات عظيم . . . و از افاضل عصر و اعاظم روزگار خود ، شمرده است . ۵

1.الأعلام، ج ۳، ص ۳۳۰.

2.الحقائق الراهنة، ص ۱۱۰ ـ ۱۱۱.

3.ر.ك: الضياء اللامع، ص ۹۴ ـ ۹۵؛ الحقائق الراهنة، ص ۱۴۱ ـ ۱۴۲، خاتمة مستدرك، ج ۲، ص ۲۹۷، فهرس التراث، ج ۱، ص ۷۴۱، رياض العلماء، ج ۴، ص ۷۴۱؛ منتخب الأنوار المضيئة، مقدّمه تحقيق؛ هدية العارفين، ج ۵ ، ص ۷۲۶.

4.مختصر بصائر الدرجات، ص ۱۷۶.

5.رياض العلماء، ج ۴، ص ۱۲۴.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3792
صفحه از 461
پرینت  ارسال به