339
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

«السيّد السند العالم الكامل ، جمال الملّة والدين ، عطاءاللّه الحسينى المحدّث» ، معرّفى مى كنند. آثار حديثى وى ، كتاب الأربعين فى فضائل الإمام اميرالمؤمنين عليه السلام و روضة الأحباب فى سيرة النبى والآل والأصحاب المشهور فى الآفاق هستند. ۱
۲ . شرف الدين على بن حسين استرآبادى (م ۹۴۰ ق). وى فاضل ، محدّث ، صالح ، ۲ عالم جليل و از شاگردان نورالدين على بن عبدالعال كركى بوده است. ۳ از تأليفات حديثى وى مى توان به تأويل الآيات الظاهرة فى فضائل العترة الطاهرة اشاره كرد. ۴
۳ . ابراهيم بن سليمان قطيفى بحرانى (م ۹۸۴ ق) . وى بنا به گفته شيخ حرّ عاملى ، فاضل ، عالم ، فقيه و محدث ۵ و از فقهاى بزرگ ۶ و از معاصران شيخ على كركى است و از وى ، روايت نقل مى نموده و كسانى از جمله: محمّد بن تقى الدين محمّد حسين از وى روايت نقل مى نموده اند. ۷ از آثار وى مى توان به أربعين حديث ، ۸ نوادر الأخبار الطريفة ۹ و اثبات الفرقة الناجية ۱۰ در اثبات حقّانيت مذهب شيعه را نام برد.
۴ . ولىّ بن نعمة اللّه حسينى رضوى حائرى (م بعد از ۹۸۱ ق). وى فردى عالم ، فاضل ، صالح و محدّث بود و از آثار وى ، مجمع البحرين فى فضائل السبطين ، كنز المطالب فى فضائل على بن أبى طالب عليه السلام و منهاج الحق واليقين فى فضائل على أمير المؤمنين عليه السلام را

1.رياض العلماء ، ج ۳ ، ص ۳۱۵ ـ ۳۱۷؛ مجالس المؤمنين ، ص ۵۲۷؛ فهرس التراث ، ج ۱ ، ص ۷۸۸.

2.أمل الآمل ، ج ۲ ، ص ۱۳۱.

3.رياض العلماء ، ج ۳ ، ص ۳۸۸.

4.الذريعة ، ج ۳ ، ص ۳۰۴؛ فهرست التراث ، ج ۱ ، ص ۷۸۹.

5.أمل الآمل ، ج ۲ ، ص ۸.

6.الكنى والألقاب ، ج ۳ ، ص ۷۶.

7.رياض العلماء ، ج ۱ ، ص ۱۵؛ أعيان الشيعة ، ج ۲ ، ص ۱۴۱.

8.الذريعة ، ج ۱ ، ص ۴۱۰.

9.همان ، ج ۲۴ ، ص ۳۴۴.

10.همان ، ج ۱ ، ص ۹۸.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
338

مشايخ اجازه

حديث شيعه در نيمه دوم قرن دهم و اوايل قرن يازدهم هجرى ، بر مدار «اجازات» مى چرخيد و اين ، مطلبى است كه در شناسايى محدّثان اين عصر ، بدان دست يافتيم. شيخِ مشايخ اجازه در اين دوره ، شهيد ثانى (م ۹۶۶ ق) بوده است و هنگام عرضه آن به استاد ، اجازه روايتى دريافت مى نموده اند. ۱
اساتيد ، به هر يك از شاگردان خود ، كه در نزد آنان ، كتابى مى خواندند و آن را خوب مى آموختند ، اجازه نقل و روايت مى دادند. اگر همه اين مُجازان را محدّث به حساب آوريم ، خود ، چندين مجلّد كتاب مى شود. ۲
به همين جهت ، در بحث شناسايى محدّثان اين دوره ، به معرّفى كسانى پرداخته ايم كه اوّلاً در كتاب هاى تراجم به محدّث بودن آنها تصريح شده است و ثانيا داراى تأليفات حديثى بوده اند.
۱ . جمال الدين عطاءاللّه بن فضل اللّه ، ملقّب به امير جمال الدين حسينى محدّث دشتكى شيرازى هروى ، معروف به امير جمال الدين محمّد شاهرودى (م ۹۳۰ ق). وى از علماى اوايل عصر صفوى و فاضل ، عالم و جليل بوده و بعضى بزرگان ، او را

1.به عنوان نمونه ، محمّد حسين بن حيدرلى تسترى (/ شوشترى) از شاگردان علاّمه مجلسى ، كتابت اصول الكافى را در سال ۱۰۷۲ ق ، به پايان رسانده و آن را بر علاّمه قرائت كرده و ايشان به سال ۱۰۷۶ ق ، اجازه مختصرى براى وى نوشته است (طبقات أعلام الشيعة ، ج ۵ ، ص ۱۶۲؛ أعيان الشيعة ، ج ۹ ، ص ۲۵۱). نيز محمّد بن محمود بن على طبسى ، از شاگردان علينقى طغايى قاضى (م ۱۰۶۰ ق) ، در سال ۱۰۳۴ ق ، در مدرسه لطف اللّه شيرازى شروع به نوشتن كتاب التهذيب شيخ طوسى (م ۴۶۰ ق) نموده است و اجازه استادش شرف الدين على بن حجّت شولستانى در پشت كتاب است (طبقات أعلام الشيعة ، ص ۳۵۴).

2.به عنوان نمونه ، مؤلّف كتاب زندگى نامه علاّمه مجلسى ، بعد از آن كه ۱۸۵ نفر از شاگردان و اجازه گيرندگان از علاّمه مجلسى را نام برده ، مى نويسد: «به يقين ، شمردن و نام بردن اسامى شاگردان و مجازان از علاّمه مجلسى از محالات عادى به شمار مى رود» (زندگى نامه علاّمه مجلسى ، ج ۲ ، ص ۱۰).

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3845
صفحه از 461
پرینت  ارسال به