هفتم و هشتم هجرى است . او به سال ۶۳۵ هجرى در حِلّه به دنيا آمد . مشايخ او عبارت اند از : سديد الدين يوسف بن على حلّى (پدرش) ، نجم الدين حلّى ، على بن عيسى اِربلى و احمد بن مسعود اسدى حلّى . راويان از او نيز عبارت اند از : فخرالدين محمّد حلّى (برادرزاده اش) ، سيّد عميدالدين عبد المطّلب (خواهرزاده اش) و شيخ قوام الدين محمّد (پسرش) و على بن حسين بن قاسم نرسى ، كه با دو اجازه از او روايت مى كند ^۱ . رجال پژوهان ، او را به دانش و فضل ، ستوده اند . تنها كتاب برجاى مانده از او ، العدد القويّة لدفع المخاوف اليوميّة است كه منتشر شده است .
سال وفات على بن يوسف حلّى ، مشخّص نيست . نويسنده روضات الجنّات و شيخ آقا بزرگ ، تأكيد كرده اند كه در زمان حيات پدرش فوت كرد ، ولى از اجازه او به على بن حسين بن قاسم نرسى به تاريخ ۲۸ محرّم ۷۰۳ ، ^۲ زنده بودن او تا اين سال ، آشكار است .

۳. علاّمه حلّى (۶۴۸ ـ ۷۲۶ ق) ^۳

علاّمه جمال الدين حسن بن يوسف بن على بن مطهّر حلّى ، از بزرگ ترين عالمان و پُرآوازه ترين فقيهان و متكلّمان و حديث پژوهان تمام ادوار شيعه است . علاّمه حلّى ، به راستى جامع معقول و منقول بوده و در حوزه هاى مختلف علوم اسلامى ، آثار ماندگارى برجاى گذاشته است . رجال پژوهان ، بالجمله ، او را به كمال فرزانگى و وارستگى ستوده اند . دانشمند معاصر او ابن داوود حلّى درباره اش مى نويسد :
شيخ الطائفة و علاّمة وقته و صاحب التحقيق و التدقيق، كثير التصانيف إنتهت إليه رياسة الإماميّة فى المعقول والمنقول. ^۴

آثار فقهى گران سنگى مانند : شرائع محقّق حلّى ، آثار فقهى علاّمه حلّى و پسرش و المهذّب البارع ابن فهد حلّى پيداست ؛ امّا به بركت حضور عالمان ذوفنون متعدّد ، دانش هاى كلام و حديث نيز در اين حوزه از رونق خاصّى برخوردار است . اينك به معرّفى اجمالى حديث پژوهان حوزه حلّه مى پردازيم .

۱. سيّد هبة اللّه موسوى (زنده در ۷۰۳ ق) ^۱

سيّد هبة اللّه بن ابى محمّد حسن موسوى ، عالم و محدّث معاصر علاّمه حلّى است . از زندگى وى ، اطّلاع چندانى در دست نيست . شيخ حرّ عاملى درباره او گفته : «كان عالماً صالحاً عابداً له كتاب الرائق من أزهار الحدائق » . ^۲
نويسنده رياض العلماء نيز پس از تأكيد بر دانش و فضل و طبقه سيّد هبة اللّه ، به معرّفى كتاب او پرداخته است . ^۳ از سيّد هبة اللّه ، يك اثر چاپ شده و يك اثر ناياب مى شناسيم . المجموع الرائق من أزهار الحدائق ، شامل مباحث كلامى ، فقهى و حديثى ، تنها كتاب چاپ شده اوست كه جلد نخست آن را به سال ۷۰۳ هجرى به پايان برده است . التاج الشرفى فى معجزات النبى ، نام ديگر اثر اوست كه از سرنوشت آن ، اطّلاعى در دست نيست . ^۴

۲. على بن يوسف حلّى (زنده در ۷۰۳ ق) ^۵

رضى الدين على بن يوسف بن مطهّر حلّى ، برادر علاّمه حلّى ، فقيه و محدّث قرن