به كاوش در احاديث مروى از ائمه عليهم السلام مى پردازد و برپايه روشى صحيح ، در استنباط هاى اصحاب مى نگرد تا آنچه را كه موافق حقّ است ، اخذ كند و مخالف حق را به كنارى نهد . او مشاهده مى كرد كه از لوازم اين كار ، ملاحظه احاديث و رجال مرضى و غير مرضى آنهاست . لذا كتاب خود را ـ كه جامع برگزيده هاى كتاب هاى پيشينيان است ـ فراهم آورده است . ^۱
ابن داوود ، در مقدّمه ، منابع خود را ذكر كرده و براى هر يك ، رمزى نهاده است . منابع او عبارت اند از : آثار شيخ طوسى ، كشّى ، نجاشى ، برقى ، على بن احمد عقيقى ، ابن عُقده ، فضل بن شاذان ، ابن عبدون ، غضايرى ، محمّد بن بابويه و ابن فضّال . ^۲
ابن داوود ، در ذيل «احمد بن موسى بن طاووس» ـ كه استاد و مربّى وى بوده ـ از تحقيقات او در رجال و حديث ، تمجيد كرده و بر اثرپذيرى و بهره گيرى خود از اشارات و تحقيقات استاد ، تأكيد كرده و گفته است :
أكثر فوائد هذا الكتاب من إشاراته وتحقيقاته. ^۳
ابن داوود ، پس از ذكر مصادر ، طُرُق خود را به شيخ طوسى ، شيخ صدوق ، شيخ مفيد ، سلاّر بن عبد العزيز ، سيّد مرتضى ، ابى صلاح حلبى ، نجاشى و كشّى ذكر كرده ، كه همگى از طريق استادش نجم الدين ابوالقاسم جعفر بن حسن بن سعيد حلّى (محقّق حلّى) (م ۶۷۶ ق) است . ^۴
ابن داوود ، كتاب خود را در دو بخش ، سامان داده است . در جزء اوّل ، ممدوحان و كسانى را كه اصحاب ، تضعيف نكرده اند و در جزء دوم ، مجروحان و مجهولان را آورده است . ^۵

رجـال و انساب

علم رجال ، دانشى است كه در آن ، از آن دسته از احوال و اوصاف راويان حديث كه در جواز يا عدم جواز قبول سخن ايشان مدخليت دارد ، بحث مى شود . ^۱
دوره مورد بحث ، يكى از دوره هاى مهم از نظر نگارش هاى رجالى است . آثار متعدّدى در اين دو قرن فراهم آمده كه متأسّفانه ، برخى از آنها از ميان رفته است . الرجال ابن داوود و دو كتاب از علاّمه حلّى ، سه اثر مهم رجالى در اين دوره اند كه هر سه ، متعلّق به قرن هشتم هجرى است .

الف . آثار چاپى

۱. «الرجال» ابن داوود ^۲

اين كتاب ، تأليف تقى الدين حسن بن على بن داوود حلّى ، فقيه ، اديب و رجالى معروف قرن هشتم هجرى است كه در ذى حجّه ۷۰۷ ، نگارش آن را به پايان برده است . ^۳ از نسخ خطّى متعدّد كتاب مى توان به نسخ كتاب خانه دانشگاه تهران و آستان قدس اشاره كرد كه اوّلى در هفدهم شوّال ۹۶۷ و دومى به سال ۹۷۳ ق ، كتابت شده است . ^۴ ظاهراً الرجال ابن داوود ، اسم خاصّى نداشته و مصنّف با تعبير «كتاب الرجال» از آن ياد كرده است .
ابن داوود ، در مقدّمه كتاب ، به انگيزه تأليف و شيوه نگارش خود ، اشاره مى كند. او بنا به گفته خود ، پس از ملاحظه اصول و فروع فتاواى فقهى ، براى رهايى از شبهات تقليدى و گريز از تبعيت از فتاواى محكى كه بر اساس آنها رشد پيدا كرده ،