متن المحتضر ، چاپ حيدريه نجف ، اين گونه از اين كتاب نقل كرده : «روى سعد الإربلى فى كتاب الأربعين قال ۱ . . .» و پس از آوردن روايتى مى گويد : «و روى فيه عن سلمان الفارسى . . .» . ۲
ظاهراً نسخه اى از اين كتاب ، گزارش نشده است .
ترجمه متون حديثى
از پديده هاى قابل توجّه در حديث شيعه در قرن هشتم و نهم هجرى ، ترجمه كتاب هاى حديثى به فارسى است . البته با توجّه به اين كه در ايران آن روزگار ، از يك سو حكومت ، و از سوى ديگر ، اكثريت با اهل سنّت بوده ، شمار ترجمه ها محدود است . در اين بخش ، به معرّفى ترجمه ها مى پردازيم .
۱. تاريخ قم
اصل اين كتاب ، نوشته حسن بن محمّد بن حسن قمى است كه معاصر شيخ صدوق بوده است . اين كتاب ، توسّط حسن بن على بن حسن بن عبد اللّه قمى و به دستور خواجه فخرالدين ابراهيم ، پسر خواجه عمادالدين محمود ، به سال ۸۶۵ ق ، به فارسى برگردانده شده است . ۳
علاّمه مجلسى ، از آن جا كه به اصل كتاب ، دسترس نداشته ، در تدوين بحار الأنوار ، از برگردان فارسى آن بهره برده است . ۴ براى آشنايى با روش كار مترجم تاريخ قم ، نمونه اى از ترجمه او را مى آوريم :
ايضاً به اسانيد از ابى عبد اللّه الصادق عليه السلام روايت است كه او فرموده كه