113
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

الاعتماد على دليل لم يوافق الخصم عليه... بل اعتمدت على ما يكون مجمعاً عليه فيجب العمل به والرجوع إليه. ۱
بنا بر اصل ياد شده ، نويسنده ، گزارش ها و احاديث خود را از منابع اهل سنّت ، آورده است . از منابع متعدّد او مى توان به اين كتاب ها اشاره كرد : صحيحين ، ۲ الجمع بين صحاح الستّة ، ۳ حلية الأولياء ، ۴ الفردوس ، ۵ مسند ابن حنبل ، ۶ المناقب ابن مغازلى ، ۷ المناقب خوارزمى ، ۸ الجمع بين الصحيحين حميدى ، ۹ المثالب كلبى ، ۱۰ عقد الفريد ، ۱۱ شرح نهج البلاغةى ابن ابى الحديد ۱۲ و صحيح الترمذى . ۱۳
نويسنده ، اسانيد احاديث را ذكر نمى كند و فقط به مصدر مورد نظر ، اشاره مى كند . نكته مهمّى كه درباره اين كتاب بايد گفته شود ، آن است كه نويسنده ، در نگارش كتاب ، ظاهراً به دو كتاب نهج الحق و منهاج الكرامةى علاّمه حلّى نظر داشته است . از مقايسه كتاب إلزام النواصب با دو كتاب ياد شده ، همانندى هاى مشخّصى ميان دو اثر علاّمه و إلزام النواصب ، ملاحظه مى شود كه بعيد است اتّفاقى باشد . بدين سان ، به نظر مى رسد نويسنده إلزام النواصب ، برخى از مطالب و احاديث موجود در منابع

1.همان، ص ۷۵.

2.همان، ص ۱۳۱، ۱۴۸، ۱۵۵، ۱۵۶، ۲۰۷ و ۲۱۴.

3.همان، ص ۱۳۲ و ۱۵۶.

4.همان، ص ۱۳۶، ۱۳۷، ۱۳۸، ۱۴۲ و ۲۱۴.

5.همان، ص ۱۳۹ و ۱۴۴.

6.همان، ص ۱۴۰، ۱۵۲ و ۲۰۷.

7.همان، ص ۱۴۱.

8.همان ، ص ۱۴۶ ، ۱۴۷ ، ۱۵۳ ، ۱۵۷ .

9.همان، ص ۱۵۶، ۱۹۹ ، ۲۰۲، ۲۰۵، ۲۰۶، ۲۱۳ و ۲۱۵.

10.همان، ص ۱۶۳، ۱۶۵، ۱۶۶ و ۱۷۳.

11.همان، ص ۱۶۴.

12.همان، ص ۱۸۳.

13.همان، ص ۲۰۷.


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
112

در فصل بعد ، اختلافات مذاهب در اصول اعتقادى (مانند : توحيد ، عدل و جبر و اختيار) آمده است .
در فصل بعد ، گزارش ديدگاه فرقه مشبّهه و مجسّمه (از فرق اهل سنّت) آمده است . در فصول ياد شده ، به كتاب الملل والنحل شهرستانى استناد شده است . در فصل بعد ، اختلاف مذاهب اسلامى در فروع دين ، گزارش شده است . در دو فصل بعد نيز توصيفى اجمالى از اعتقادات كلامى و مبانى فقهى فرقه اماميه و مذاهب اهل سنّت آمده و آخرين فصل اين باب ، به ذكر برخى از احاديثى كه اهل سنّت درباره انحصار امامت در دوازده نفر از قريش ايراد كرده اند ، اختصاص يافته است .
باب بعدى كتاب ، در بيان آيات و اخبارى است كه اهل سنّت درباره امامت و فضايل امير مؤمنان آورده اند . باب بعدى ، درباره مثالب صحابيان در كلام اهل سنّت است كه در چند فصل ، سامان يافته است . در يك فصل ، مطالبى درباره نسب خلفاى سه گانه ، معاويه ، يزيد بن معاويه ، عمر سعد ، طلحه و زبير نقل شده و در يك فصل ، آنچه اهل سنّت درباره فرار پيشوايان خود از جنگ آورده اند ، آمده كه در آن ، قصيده اى نيز از ابن ابى الحديد ، نقل و شرح شده است . عناوين فصول بعد عبارت اند از : برخى مثالب عايشه كه اهل سنّت روايت كرده اند ، اقرار اهل سنّت به اباحه متعه ، اقرار اهل سنّت به مخالفت با شريعت ، نمونه هايى از مخالفت ها ، و علّت مخالفت قوم با حق .
پايان بخش كتاب ، تتمّه اى است در اذعان برخى از بزرگان اهل سنّت به اَحَق بودن حضرت امير عليه السلام .
شيوه كتاب ، كاملاً جدلى و احتجاجى است . از همين رو ، نويسنده در نقل احاديث و گزارش هاى تاريخى به اين نكته پايبند است كه احاديثى كه تنها يك فرقه در تأييد ديدگاه خود در مسئله امامت دارند ، نقل نكند ؛ بلكه احاديثى را كه اجماعى هر دو فرقه و لازم الإتّباع است ، نقل كند . او در اين باره نوشته است :
لابدّ من النظر الصحيح المؤدّى إلى الحقّ الصريح وذلك يقتضى عدم

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3964
صفحه از 461
پرینت  ارسال به