67
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

در سال ۱۰۳۳ ق ، را نوشته است . ۱
المزار شهيد ، از مصادر بحار الأنوار است . ۲ اين كتاب ، يك بار با مقدّمه سيّد محمّد باقر موحّد ابطحى و تحقيق مؤسسه امام مهدى عليه السلام ، به نام كتاب المزار ، و ديگر بار با تحقيق آقاى محمود بدرى ، توسّط مؤسسه معارف اسلامى ، به نام المزار ، منتشر شده است . در اين تحقيق ، مطالب كتاب ، مصدريابى هم شده است .
اين كتاب ، داراى دو باب و هر باب ، شامل چند فصل است . باب اوّل ، در زيارات و شامل هشت فصل و يك خاتمه است . در فصول هشتگانه ، زيارت هاى چهارده معصوم عليهم السلام آمده است . خاتمه نيز داراى چهار فصل است : در فصل اوّل ، زيارت مختصر جامعه براى همه مشاهد مشرّف آمده است . فصل دوم ، در بيان زيارت سلمان فارسى است . فصل سوم ، در زيارت قبور شيعه است . فصل چهارم نيز در زيارت استيجارى و نيابى است .
باب دوم نيز شامل هفت فصل در فضيلت و اعمال مساجد مختلف كوفه است و خاتمه ، در زيارت مسلم بن عقيل ، هانى بن عروه و مختار است .
شهيد اوّل ،در كتاب المزار ، غالباً اعمال و زيارات را بدون اسناد به معصوم ، ذكر مى كند . ۳ گاه با تعبير «مستحب است» ، به ذكر عمل و زيارت مورد نظر مى پردازد ، كه ممكن است مُشعر به صدور آن از معصوم باشد . ۴
در مواردى نيز از معصوم ، نقل قول مى كند . گاه با ذكر نام راوى ، گاه بدون آن و با

1.براى نسخه هاى ديگر، ر.ك : المزار، تحقيق: مؤسسة المعارف الاسلامية، ص ۲۸ (مقدّمه).

2.بحار الأنوار، ج ۱، ص ۱۰.

3.ر.ك: كتاب المزار (چاپ مدرسة الإمام مهدى عليه السلام )، ص ۱۰، ۱۶، ۲۰، ۲۴، ۲۶، ۶۲ ، ۶۴ ، ۱۰۸، ۱۴۲، ۱۹۲، ۱۹۶، ۲۰۱، ۲۱۸ و ۲۴۲.

4.همان، ص ۵۵ . در ص ۲۱۰، پس از ذكر زيارتى براى حضرت حجّت عليه السلام مى نويسد: «مستحبّ است پس از نماز زيارت، اين دعا را بخوانى كه اين دعا از آن حضرت، روايت شده است».


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
66

صدوق است كه نويسنده ، با ذكر نام كتاب ، به نقل آنها مبادرت كرده است .
در ادامه كتاب ، چهل حديث در مناقب حضرت امير عليه السلام به نقل از كتابى در خزانه مشهد غروى ، به روايت اسعد بن ابراهيم اِربِلى آمده و در پى آن ، كتاب الأربعين عن الأربعين فى فضائل أميرالمؤمنين ، از جمال الدين يوسف بن حاتم فقيه شامى درج شده است و سپس ، چهل حديث ديگر از كتاب ياد شده ، آمده است .
در پايان كتاب ، هزار حديث از پيامبر صلى الله عليه و آله به نقل از [مسند] الشهاب محمّد بن سلامه قضاعى آمده است .
گفتنى است كه يكى از معاصران علاّمه مجلسى ، در نامه اى به ايشان ، ضرورت استفاده از اين كتاب در بحار الأنوار را به وى يادآورى كرده است . ۱

۳ . المزار

شيخ آقا بزرگ در الذريعة ۲ با استناد به كشف الحجب ۳ به خطا ، اين كتاب را به شيخ مفيد نسبت داده است . خطبه اى كه ايشان براى المزار مفيد نقل كرده ، همان خطبه كتاب شهيد است و خطبه اى كه براى المزار شهيد آورده ، خطبه ترجمه المزار است كه توسّط شيخ على بن حسين كربلايى ، براى سلطان حسين صفوى نوشته شده است . نام اين ترجمه ، مراد المريد لمزار الشهيد است . ۴ ايشان ، ذيل المزار مفيد ، همين كتاب المزار شهيد را معرّفى كرده است . ۵ بنا به نقل الذريعة ، نسخه اى كهن از اين كتاب ، نزد سيّد شوشترى در نجف موجود است كه در آخر آن ، شيخ نظام الدين ساوجى ، با خطّ خود ، تاريخ هاى سفر خود به زيارت عتبات

1.بحار الأنوار ، ج۱۱۰ ، ص۱۷۴ .

2.الذريعة، ج۲۰، ص ۳۲۲ (ش ۳۲۱۶).

3.ر.ك : كشف الحجب والأستار، ص ۵۰۲ (ش ۲۸۲۳).

4.ر.ك : كتاب المزار، تحقيق: مدرسة الإمام المهدى عليه السلام ، ص ۴ ـ ۵ (مقدّمه).

5.الذريعة، ج ۲۰، ص ۳۲۵ (ش ۳۲۲۶).

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3889
صفحه از 461
پرینت  ارسال به