49
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

ابن ابى جمهور ، استادان و مشايخ روايت خود را در مقدّمه كتاب عوالى اللئالى ذكر كرده است كه عبارت اند از :
۱ . زين الدين على بن ابى جمهور احسايى (پدرش) ، ۲ . سيّد شمس الدين محمّد بن كمال الدين موسى موسوى احسايى ، ۳ . حسن بن عبد الكريم فتال ، ۴ . على بن هلال جزايرى ، ۵ . حرز الدين اوائلى بحرانى ، ۶ . سيّد شمس الدين محمّد بن سيّد احمد موسوى حسينى ، ۷ . عبد اللّه بن فتح اللّه بن عبد الملك الفتحان واعظ قمى كاشانى . ۱
در معرّفى شاگردان و راويان از ابن ابى جمهور نيز اين افراد را مى توان نام برد :
۱ . سيّد محسن بن سيّد محمّد رضوى قمى ، ۲ . ربيع (رَبيعة) بن جمعه عبرى عبادى جزائرى ، ۳ . سيّد شرف الدين محمود بن سيّد علاء الدين طالقانى ، ۴ . محمّد صالح غروى حلّى ، ۵ . على بن عبد العال (محقّق كَرْكى) . ۲
صاحب رياض العلماء و أمل الآمل ، او را عالم فاضلِ روايتگر دانسته اند ۳ و صاحب روضات نيز از او با تعابير : شيخ فاضل محقّق و حِبر كامل مدقّق و خلاصه متأخّران ، ياد كرده است . ۴
برخى او را به سبب گرايش به تصوّف و اهمال در نقل حديث ، نقد كرده اند كه در معرّفى كتاب عوالى اللّئالى به نقل اين ديدگاه ها خواهيم پرداخت .
ابن ابى جمهور ، داراى آثارى متعدّد در زمينه هاى مختلف علوم اسلامى است . از اين ميان ، آثار زير به علوم حديث مرتبط است كه ظاهراً تنها اثر نخست ، انتشار يافته است : ۵

1.عوالى اللّئالى، ج ۱، ص ۵ به بعد.

2.روضات الجنّات، ج ۷، ص ۳۳ ـ ۳۴.

3.رياض العلماء، ج ۵ ، ص ۵۰ ؛ أمل الآمل، ج ۲، ص ۲۵۳.

4.براى فهرست كامل آثار وى، ر.ك: كاشفة الحال عن أحوال الاستدلال، ص ۳۱ ـ ۳۶ (مقدّمه تحقيق).


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
48

از او كه در آن عصمت را براى مقام امامت ، شرط دانسته ، او را شيعه شمرده و جلوه هاى تسنّن در آثار او را حمل بر تقيّه كرده اند . افندى گفته كه تشيّع او نزد وى آشكار است . ۱
بارى ، ملاّ حسين كاشفى ، در فنون مختلف ، از اخلاق و حديث و تفسير گرفته تا اخترشناسى و سِحر و طلسم ، كتاب و رساله نوشته است كه از اين ميان ، عناوين زير در زمينه حديث و مناقب است .
الف. آثار چاپى: ۱ . الرسالة العليّة فى الأحاديث النبويّة ، ۲ . روضة الشهداء .
ب. آثار خطّى و ناياب: ۱ . الأدعية والأوراد المأثورة ، ۲ . المرصد الأسنى فى شرح الأسماء الحسنى ، ۳ . تحفة الصلوات ، ۴ . فضل الصلاة على النبيّ صلى الله عليه و آله ، ۵ . مناقب الأولياء ، ۶ . ده مجلس (تلخيص روضة الشهداء) .

حوزه بحرين و اَحسا

۱. ابن ابى جمهور (زنده در ۹۰۱ ق) ۲

ابوجعفر محمّد بن زين الدين على احسايى ، معروف به ابن ابى جمهور ، عارف ، متكلّم ، فقيه و محدّث قرن نهم هجرى است .
او در اَحسا متولّد شد . و در همان جا رشد كرد و دانش آموخت و سپس به عراق ، كوچ كرد و در نجف ، نزد شيخ عبد الكريم فتّال به تحصيل پرداخت . چندى بعد به سال ۸۷۷ ق ، از طريق شام ، عازم حجاز شد و در شهر كرك نوح ، فرود آمد و در آن جا با شيخ على بن هلال جزايرى ديدار كرد و مدّت يك ماه از دانش او بهره برد .

1.رياض العلماء، ج ۲، ص ۱۹۰. نيز، ر.ك : منابع ياد شده در پاورقى قبل.

2.ر.ك: أمل الآمل، ج ۲، ص ۱۹۰؛ رياض العلماء، ج ۵ ، ص ۵۰ ؛ إحياء الداثر، ص ۲۱۳ و ۲۱۴؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامى، مدخل «ابن ابى جمهور»؛ كاشفة الحال عن أحوال الاستدلال، (مقدّمه تحقيق)؛ عوالى اللّئالى، مقدّمه آية اللّه مرعشى نجفى(ره)؛ الكنى والألقاب، ج ۱، ص ۱۹۲ ـ ۱۹۳.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3861
صفحه از 461
پرینت  ارسال به