317
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

حسين بن عبدالصمد ، عالم ، فاضل ، آشنا با تاريخ ، متبحّر در لغات و حاضرْ جواب در نوادر و امثال بود. وى ، قرائت كتب احاديث را در بلاد عجم ، تجديد كرد. ۱
همچنين ، درباره او آمده است:
از مشايخ عظام جبل عامل و در جميع فنون علوم به تخصّص فقه و تفسير و حديث و عربيّت ، فاضل و دانشمند بود. خلاصه ايّام شباب و روزگار جوانى را در صحبت شهيد ثانى زنده جاودانى شيخ زين الدين رحمه اللهبه سر كرده ، به تصحيح حديث و رجال و تحصيل مقدّمات اجتهاد و كسب كمال ، مشارك و مساهم يكديگر بودند. بعد از آن كه جناب شيخ به جهت تشيّع به دست روميان به درجه شهادت رسيد ، ۲ مشارٌ اليه از وطن مألوف به جانب عجم آمد. ۳
مظفّر على ، از ديگر شاگردان شيخ بهايى مى نويسد:
... [ شيخ حسين بن عبدالصمد] در تحصيل علوم و معارف ، تحقيق مطالب اصول و فروع ، شريك و معاصر شهيد ثانى بوده است. ۴
البته طرح بحث مشاركت وى با شهيد ثانى ، توسّط مظفرعلى و صاحب عالم آراى عباسى ، مورد انتقاد صاحب رياض العلماء شده و وى را بر اين عقيده ساخته كه شيخ حسين عاملى ، از شاگردان مشهور شهيد ثانى بوده است . ۵
شيخ حسين بن عبدالصمد ، به حديث ، توجّه زيادى داشته و از اوضاع نابه سامان

1.وصول الأخيار إلى أصول الأخبار ، ص ۱۱ .

2.برخى از محقّقان ، آمدن شيخ حسين به ايران را قبل از شهادت شهيد ثانى مى دانند (ر.ك: ص۲۸۵ ، مهاجرت علماى شيعه از جبل عامل به ايران در عصر صفوى) .

3.عالم آراى عباسى ، ج ۱ ، ص ۲۴۶ ـ ۲۴۷.

4.رياض العلماء ، ج۲ ، ص۱۱۹ .

5.همان ، ص۱۱۸ .


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
316

بنا به گفته شيخ حرّ عاملى ، وى از راويان از محقّق كركى است، ۱ به اين صورت كه بعد از آمدن وى از جبل عامل به اصفهان ، از محقّق كركى اجازه اى تقاضا مى نمايد و او نيز به تاريخ ۹۳۹ ق ، اجازه اى براى اين محدّث جليل القدر مى نويسد. ۲
در ذكر فعّاليت هاى وى آمده است: كمال الدين ، اوّل كسى است كه حديث شيعه را در عصر صفوى در اصفهان منتشر ساخت. ۳
علاّمه مجلسى ، بارها در اجازات خود ، از او ياد كرده و در همه آنها گفته كه وى ، جدّ مادرى پدرش بوده است. ۴
كمال الدين ، در نطنز ساكن گرديد و پس از آن در اصفهان به فعّاليت هاى علمى و نشر حديث پرداخت و در نهايت ، در نطنز مدفون گرديده است. ۵

چهار . حسين بن عبدالصمد عاملى

از علماى ديگرى كه موجب ترويج حديث شيعه در اين عصر گرديد ، شيخ عزّالدين حسين بن عبدالصمد حارث جبعى عاملى (۹۱۸ ـ ۹۸۴ ق) ، پدر شيخ بهايى (م ۱۰۳۱ ق) است.
افندى ، در رياض العلماء ، درباره او مى نويسد:
انسانى فاضل ، عالم ، جليل القدر ، اصولى ، متكلّم ، فقيه ، محدّث ، شاعر و ماهر در صنعت لُغَز (چيستان و معمّا) بوده است. ۶
نظام الدين قريشى ، شاگرد شيخ بهايى نيز مى نويسد:

1.أمل الآمل ، ج۱ ، ص۱۴۱.

2.الذريعة ، ج ۱ ، ص ۲۱۴.

3.الفيض القدسى فى ترجمة العلاّمة المجلسى ، ص ۲۰۸؛ إجازات الحديث ، ص۱۴۲ ؛ أعيان الشيعة ، ص۳۹۵ .

4.خلاصة التواريخ ، ص ۸۸ ، ۱۲۵ و ۱۵۳.

5.ريشه ها و جلوه هاى تشيّع در حوزه علميه اصفهان ، ج ۱ ، ص ۳۷۸.

6.رياض العلماء ، ج ۲ ، ص ۱۰۹.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3894
صفحه از 461
پرینت  ارسال به