219
تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري

باب خود، كافى است. ۱
ايشان ، همچنين در مختلف الشيعة ، درباره عمروبن سعيد ـ كه روايتى از امام باقر عليه السلام نقل كرده ـ مى نويسد :
عمرو بن سعيد ـ گرچه گفته اند فَطَحى است ـ امّا ثقه است و من در كتاب خلاصة الأقوال فى معرفة الرجال و نيز در كتاب كشف المقال فى معرفة الرجال، شرح حال او را آورده ام. ۲
همچنين ، علاّمه در مواضعى از خلاصة نيز به مجموعه بزرگ رجالى خود ، ارجاع مى دهد . از جمله ، ذيل على بن محمّد عدوى مى نويسد :
له تصانيف كثيرة ذكرناها فى كتابنا الكبير . ۳
بر اساس پاره اى نسخِ خلاصة الأقوال ، از جمله نسخه اى كه در دسترس علاّمه مجلسى بوده ، كشف المقال ، شامل چهار جزء بوده است . ۴

۲. جامع أشتات الروات والروايات عن الأئمّة الهداة ۵

اين كتاب ، نوشته نظام الدين ابوالقاسم على بن عبد الحميد نيلى ، شاگرد فخر المحقّقين وابوطالب اعرجى و استاد ابن فهد حلّى است . سيّد اعجاز حسين ، گزارش كرده كه نسخه اصلى كتاب ، به خطّ نويسنده ، نزد سيّد عبد العلى طباطبايى موجود است . ۶ نويسنده ، اجازه اى نيز براى ابن فهد نوشته است .

1.خلاصة الأقوال ، ص ۲ .

2.مختلف الشيعة، ج ۱، ص ۱۹۴.

3.خلاصة الأقوال ، ص ۱۰۱ (ش ۴۹). نيز، ر.ك : إيضاح الاشتباه، ص ۷۷.

4.بحارالأنوار، ج ۱۰۴، ص ۵۲ ؛ الذريعة، ج ۱۸، ص ۶۳ (ش ۶۸۹). براى نسخه خطّى آن، ر.ك: منبع اخير.

5.ر.ك : كشف الحجب والأستار، ص ۱۵۱ (ش ۷۴۵)؛ مصفّى المقال، ص ۲۸۴، الذريعة، ج ۵ ، ص ۴۰ (ش ۱۶۷).

6.كشف الحجب والأستار، ص ۱۵۱ (ش ۷۴۵).


تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
218

فخرالدين حسن حسينى از سادات و نقيبان رى ، به زبان فارسى نگاشته است . اين كتاب غير از كتاب فارسى ديگر نويسنده به نام التحفة الجمالية است ۱ . الفصول الفخريّة ، داراى مقدّمه اى در بيان منشأ نسل است . و در سه فصل بعد ، به نسل فرزندان سه گانه نوح عليه السلام پرداخته و در ضمن آن ، يك دوره تاريخ عمومى بيان كرده و در ياد كرد نسل سام بن نوح ، به بيان نسل عبد مناف بن قُصَى و در ادامه به بنى اميّه و بنى عبّاس به طور مختصر و به نسل ابوطالب عليه السلام به طور مفصّل پرداخته است . اين كتاب به تصحيح سيّد كاظم موسوى و به اهتمام سيّد جلال الدين محدّث اُرمَوى و مقدّمه جلال الدين همايى از سوى انتشارات علمى و فرهنگى منتشر شده است .

ب . آثار خطّى و ناياب

افزون بر كتاب هاى پنج گانه چاپ شده ، آثار متعدّد ديگرى نيز در اين دوره در زمينه رجال و انساب نگاشته شده كه متأسّفانه ، از بسيارى از آنها اطّلاعى در دست نيست . اين كتاب ها از اين قرارند :

۱. كشف المقال فى معرفة الرجال ۲

علاّمه حلّى در مقدّمه خلاصة الأقوال ، پس از آن كه بر گزينشى بودن مطالب آن تأكيد مى كند ، مى افزايد كه تفصيل مباحث رجالى را در كتاب كشف المقال آورده است . عبارت ايشان چنين است :
ما در آن، همه آنچه را كه از راويان و مصنّفانْ نقل شده، ذكر كرده ايم و شامل آنچه از پيشينيان به ما رسيده و احوال متأخّران و معاصران است. پس هركه طالب استقصا[ى مباحث] است، به آن كتاب رجوع كند كه در

1.همان ، ج۳ ، ص۴۲۴ .

2.خلاصة الأقوال، ص ۲؛ أمل الآمل، ج ۲، ص ۸۵ ؛ الذريعة، ج ۱۸، ص ۶۳ (ش ۶۸۹)؛ مكتبة العلامة الحلّى، ص ۷۷ و ۲۵۰.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه در سده هاي هشتم تا يازدهم هجري
    سایر پدیدآورندگان :
    علی نقی خدایاری و الیاس پور اکبر
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1385
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 3944
صفحه از 461
پرینت  ارسال به