زوائدنويسى است . ^۱ مهم ترين زوائد نگاشته هاى اهل سنّت در اين دو قرن ، توسّط نورالدين هيثمى (م ۸۰۷ ق) ، ابن حجر عسقلانى (م ۸۵۲ ق) و شهاب الدين بوصيرى (م ۸۴۰ ق) پديد آمده است .

زوائدنگارى هاى هيثمى

۱ . غاية المقصد فى زوائد المسند (زوائد مسند ابن حنبل بر كتب ستّه) ، ۲ . كشف الأستار عن زوائد البزّار ، ۳ . المقصد العلى فى زوائد أبى يعلى الموصلى ، ۴ . البدر المنير فى زوائد المعجم الكبير ، ۵ . مجمع البحرين فى زوائد المعجمين ، ۶ . موارد الظمآن إلى زوائد ابن حبان، ۷ . بغية الباحث على زوائد الحارث ، ۸ . مجمع الزوائد و منبع الفوائد (شامل زوائد ياد شده ، به استثناى زوائد مسند حارث و صحيح ابن حبان) .

زوائدنگارى هاى بوصيرى

۱ . مصباح الزجاجة فى زوائد ابن ماجة ، ۲ . تحفة الحبيب للحبيب بالزوائد فى الترغيب و الترهيب ، ۳ . زوائد نوادر الأصول ، ۴ . فوائد المنتقى لزوائد البيهقى ، ۵ . إتحاف الخيرة [السادة] المهرة بزوائد المسانيد العشرة (مهم ترين زوائد بوصيرى) ، ۶ . مختصر إتحاف السادة المهرة بزوائد المسانيد العشرة .

زوائدنگارى هاى ابن حجر

۱ . زوائد الأدب المفرد للبخارى، ۲ . زوائد مسند الحارث بن أبى أسامة على الكتب الستّة و مسند أحمد ، ۳ . زوائد مسند أحمد بن منيع ، ۴ . زوائد مسند البزّار على الكتب السّتة و مسند أحمد، ۵ . زيادات بعض الموطّآت على بعض ، ۶ . زوائد الفردوس ، ۷ . زوائد الكتب الأربعة ممّا هو صحيح ، ۸ . المطالب العالية بزوائد المسانيد الثمانية (مهم ترين زوائد ابن حجر) . ^۲

رساندند و به روزگار جانشينان تيمور ، در شهرهاى مختلف اين نواحى به حكومت پرداختند . هرچند برخى از اينان براى استقلال دوباره به تلاش هايى دست يازيدند ؛ امّا در اين كار ، توفيقى نيافتند و بيشتر ، تابع حكومت هاى وقت بودند . ^۱

چشم انداز حديث اهل سنّت در قرن هشتم و نهم هجرى

دو قرن هشتم و نهم هجرى ، از دوره هاى مهم در تاريخ حديث اهل سنّت به شمار مى رود . شخصيت هاى حديثى مهمّى مانند مِزّى ، عراقى ، ذهبى ، ابن حجر عسقلانى و سيوطى در اين دوره مى زيسته اند .
سيوطى (م۹۱۱) ، درباره اين چهار نفر گفته است :
إنّ المحدّثين ، عيال الآن فى الرجال وغيرها من فنون الحديث على أربعة ، المزّى والذهبى والعراقى و ابن حجر . ^۲
اكنون محدّثان ، در رجال و ديگر فنون حديث ، ريزه خوار چهار تن هستند : مزّى ، ذهبى ، عراقى و ابن حجر .
حضور اين حديث پژوهان بزرگ و پُرنويس از يك سو ، و تدوين متون و جوامع حديثى در دوره هاى پيشين ، كه امكان كارهاى گوناگون درباره آنها را فراهم ساخته بود ، از سوى ديگر ، سبب ساز تنوّع فعّاليت هاى حديثى و فراهم آمدن گونه هاى مختلف در آثار و نگارش ها در زمينه هاى گوناگون علوم حديث شده است . در اين جا براى آشنا شدن با فضاى حديث اهل سنّت ، به برخى از فعّاليت هاى مهم حديثى ايشان ، به اختصار اشاره مى شود .

زوائدنگارى

يكى از زمينه هاى فعّاليت هاى حديثى اهل سنّت در قرن هشتم و نهم هجرى ،