ترديد جدّى كرده اند . ظاهراً نخستين بار نويسنده رياض العلماء درباره منابع كاشفى اظهار نظر كرده و غالب روايات آن را برگرفته از كتاب هاى غير قابل اعتماد دانسته است . بيان افندى چنين است :
ينقل فيه عن كثير من الكتب منها كتب الشيعة... لكن أكثر روايات هذا الكتاب، بل جميعها، مأخوذة من كتب غير مشهورة، بل غير معول عليها. ^۱
ميرزاى نورى نيز در لؤلؤ و مرجان ، بر برخى از گزارش هاى كاشفى خُرده گرفته و آنها را فاقد اصل دانسته است . ^۲ آقاى رسول جعفريان نيز در كتاب تأمّلى در نهضت عاشورا ، در بحثى درازْدامن ، به بررسى انتقادى كتاب پرداخته است . ^۳ نيز نويسنده كتاب شناسى تاريخى امام حسين عليه السلام ، به معرّفى انتقادى اين كتاب ، دست يازيده است . ^۴ نكته آخر آن كه افندى بر آن است كه اين كتاب ، فى الجمله ، به تشيّع واعظ كاشفى با رعايت تقيّه ، دلالت دارد . ^۵

۷ . التهاب نيران الأحزان

التهاب نيران الأحزان و مثير كتائب الأشجان (الأكتاب والأشجان) ، از آثار بر جاى مانده در زمينه مناقب و تاريخ معصومان عليهم السلام است . محقّق تهرانى ، نام ديگرى براى كتاب ياد كرده كه نشانگر موضوع كتاب است : التهاب الأحزان فى وفاة سيّد بنى عدنان المبعوث على الإنس والجان، رسول الملك المنّان، و ما أوصى به فى حقّ أهل بيته أمناء الرحمان، وما جرى بعد وفاته من الإختلاف والخذلان. ^۶

پرداخته است . نثر كاشفى در كتاب ، فصيح و دلكش است و او در پرداختن كتاب ، با استفاده از آرايه هاى ادبى و درج اشعار فارسى و عربى ، كامياب بوده است .
موضوع اصلى كتاب ، ذكر مصائب امام حسين عليه السلام است و بيان مصائب انبيا ، در حقيقت ، مقدّمه اى براى اين موضوع است . كاشفى ، خود در اين باره در باب پنجم ، پس از بيان فضايل مولاى متقيان مى افزايد :
چون مطاوى اين اوراق ، گنجايش تفصيل صفات مرتضوى [را] ندارد و مقصد اصلى از تأليف اين كتاب ، ذكر احوال شهداى اهل بيت است ، بدين قدر ، اختصار افتاد . ^۱
در عين حال ، كاشفى ، پس از بيان ابتلاهاى هريك از پيامبران ، به ذكر مصيبت امام حسين عليه السلام ، اصطلاحاً گريز مى زند .
ويژگى ديگر كتاب ، داستان پردازى آن است . نويسنده ، رخدادهاى تاريخى را با قصّه پردازى درهم آميخته و تصويرى تاريخى ـ داستانى از حوادث ، ارائه كرده است .
با مراجعه به نمايه روضة الشهدا ، آشكار مى شود كه منابع وى در نگارش كتاب ، غالباً منابع اهل سنّت است . از منابع شيعى كاشفى مى توان به إعلام الورى ، بشائر المصطفى ، روضة الواعظين ، صحيفة الرضا عليه السلام ، عيون أخبار الرضا عليه السلام ، مقتل ابو المناخر رازى و مصابيح القلوب شيعى سبزوارى اشاره كرد . ^۲
كتاب روضة الشهدا ، پس از نگارش ، با استقبال مواجه شد و تا مدّت ها بر بالاى منابر ، قرائت مى شد ، چندان كه اصطلاح «روضه خوانى» از آن گرفته شد . ^۳
برخى از دانشوران ، نسبت به برخى مطالب و گزارش هاى تاريخى روضة الشهدا ،