289
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

[۷۰‌.] اسماعیل بن بشر بلخی

محمّد بن علی طبری (م۵۲۵ق) با یك واسطه از وی روایت می‏كند. متن این روایت نبوی، چنین است: «إِنَّ لله عَمُوداً مِنْ یاقُوتَةٍ حَمْرَاءَ مُشَبَّكَةٍ بِقَوَائِمِ الْعَرْشِ لَا ینَالُهَا إِلَّا عَلِی وَ شِیعَتُهُ؛۱ خداوند، ستونی از یاقوت سرخ دارد كه به عرش پیوسته است و جز علی و شیعیان او كسی به آن دست نخواهد یافت».

[۷۱‌.] حسن بن حسن بلخی

حافظ ابو الولید حسن بن حسن بلخی، از راویان حدیث در قرن پنجم هجری بوده است. طبری (م۵۲۵ق) در كتاب بشارة المصطفی با دو واسطه از وی روایتی را در بارة ولایت امیرمؤمنان علیه السلام نقل می‏كند.۲

[۷۲‌.] حسن بن محمّد بلخی

حافظ ابو الولید حسن بن محمّد بلخی دربندی۳ از محدّثان سدة پنجم هجری است. او استاد خطیب بغدادی (م۴۶۳ق) است.۴ طبری، با دو واسطه از وی روایت كرده است.

از مذهب وی، اطّلاع دقیقی در دست نیست، هر چند به احتمال قوی از عامّه است. البتّه متنی را كه طبری از او روایت كرده، از متون شیعی است: «عَمَّارِ بْنِ یاسِرٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ الله۹: أُوصِی مَنْ آمَنَ بِالله وَ صَدَّقَنِی بِوَلَایةِ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِبٍ مَنْ تَوَلَّاهُ فَقَدْ تَوَلَّانِی وَ مَنْ تَوَلَّانِی فَقَدْ تَوَلَّی الله وَ مَنْ أَحَبَّهُ فَقَدْ أَحَبَّنِی وَ مَنْ أَحَبَّنِی فَقَدْ أَحَبَّ الله. ومن أبغضه فقد أبغضنی؛۵ پیامبر خدا صلی الله علیه و اله فرمود: كسی كه به من

1.. بشارة المصطفی، ص۲۴۹، ح۴۰.

2.. همان جا.

3.. تاریخ دمشق، ج۱۳، ص۳۸۳؛ تذكرة الحفّاظ، ج۳، ص۱۱۵۵، ش۱۰۱۷.

4.. تذكرة الحفّاظ، ج۳، ص۱۱۵۵، ش۱۰۱۷.

5.. بشارة المصطفی، ص۱۷۱، ح۱۴۰.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
288

محمّد خراسانی از شاگردانِ ‏دست‌پروردة متكلّم نامور شیعه، ابو سهل نوبختی (شاگرد امام حسن عسكری علیه السلام) است.۱

از مظفّر، روایاتی به جا مانده كه معمولاً در آثار شیخ مفید۲ و شیخ طوسی۳ دیده می‏شوند. شیخ مفید، مدّتی شاگرد او بوده و كتاب‌های وی را در نزدش قرائت كرده است.۴ كتاب‌های مظفّر بن محمّد، بیشتر در علم كلام است. گویا شغل اصلی ابو الجیش ورّاقی بوده است. وفات او را سال ۳۶۷ق، ثبت كرده‏اند.۵

[۶۸‌.] یوسف بن علی بلخی

نام وی در اسانید روایات سیّد ابن طاووس آمده است.۶ در این اسناد، محمّد بن جریر طبری (ق۴ق)، صاحب المسترشد، از یوسف بن علی بلخی روایت كرده است. سند روایت، نظیر اسناد شیعی است.

سدة پنجم هجری

[۶۹‌.] احمد بن موسی بن عمران بلخی

حاكم حسكانی، در قرن پنجم روایتی را در شواهد التنزیل نقل كرده كه نام «احمد بن موسی» در سند آن به چشم می‏خورد.۷ در این روایت، حسكانی با دو واسطه از ابوبكر احمد بن موسی بن عمران بلخی روایت كرده است. متن روایت در بارة فضایل پنج تن و برتری شیعیان است. گفتنی است كه نام احمد بن موسی در كتب روایی و رجالی نیامده است.

1.. الفهرست، طوسی، ص۴۷۳، ش۷۶.

2.. الإرشاد، ج۱، ص۲۹،۴۳ و ۴۵؛ الأمالی، مفید ص۲۸۶، ح۴ و ص۳۱۰، ح۱.

3.. الأمالی، طوسی، ص۶۴، ح۹۳، و ص۷۹، ح۱۱۶ و ص۱۰۰، ح۱۵۴.

4.. الفهرست، طوسی، ص۴۷۳، ش۷۶.

5.. رجال النجاشی، ص۴۲۲.

6.. بحار الأنوار، ج۲۲، ص۴۸۹، ح۳۵.

7.. شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۰۸، ح۴۳۱.

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38420
صفحه از 356
پرینت  ارسال به