287
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

[۶۴‌.] محمّد بن علی بن زبیر بلخی

ابو مفضّل شیبانی (ق۴ق) شاگرد محمّد بن علی بن زبیر بلخی در بلخ بوده است. او برای شیبانی، كرامت مشهور امام كاظم علیه السلام را كه برای شقیق بلخی رخ داده بود، گزارش كرده است.۱

[۶۵‌.] محمّد بن عمر بن منصور بلخی

شیخ صدوق با دو واسطه از محمّد بن عمر بن منصور بلخی، روایت «الإیمان معرفة بالقلب و إقرار باللسان و عمل بالأركان» را گزارش می‏كند.۲ محمّد بن عمر نیز این روایت را با سه واسطه از امام رضا علیه السلام نقل می‌نماید. وضعیت مذهب وی، چندان روشن نیست.

شیخ صدوق، این روایت را در فرغانه از محمّد بن جعفر بندار شنیده و محمّد بن عمر بن منصور بلخی نیز در مكّه این روایت را برای شاگردش ابو العبّاس حمّادی نقل كرده است.۳

[۶۶‌.] مظفّر بن احمد بلخی

مظفّر بن احمد بلخی، در متون روایی، استاد شیخ مفید است.۴ احتمال دارد كه وی همان ابو الجیش مظفّر بن محمّد بلخی باشد كه از متكلّمان بزرگ شیعه و استاد شیخ مفید بوده است.

[۶۷‌.] مظفّر بن محمّد بلخی خراسانی

ابو الجیش مظفّر بلخی ورّاق،۵ از راویان و متكلّمان مشهور شیعی۶ در قرن چهارم بوده است. شیخ طوسی، او را حدیث‌شناس معرّفی كرده و نوشته كه مظفّر بن

1.. دلائل الإمامة، ص۳۱۷، ح۲۶۳.

2.. الخصال، ص۱۷۸.

3.. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج۲، ص۲۰۴ ـ ۲۰۵.

4.. الأمالی، طوسی، ص۶۴، ح۹۳ و ص۱۰۰، ح۱۵۴.

5.. معالم العلماء، ص۱۵۹، ش۸۳۸.

6.. رجال النجاشی، ص۴۲۲.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
286

مزاحم هروی(خواهرزادة ابو صلت هروی) بوده است.۱ لیث بن محمّد بن نصر، دارای كتاب بوده و روایات را از كتابش بر شاگردان املا می‏كرده است.۲

نام دیگری در همین طبقه با همین اساتید و شاگردان با عنوان «ابو نصر بشر بن محمّد بن نصر بلخی عنبری‌« وجود دارد. شیخ طوسی در الأمالی با دو واسطه از «بشر» روایت كرده است.۳ یا این دو عنوان برای یك نفر هستند و «بشر»، تصحیف همان «لیث» است و یا این دو نفر با یكدیگر برادرند.۴

[۶۲‌.] محمّد بن حسام بن عمران بلخی

نام محمّد بن حسام بن عمران بلخی در سند روایتی در كتاب الخصال شیخ صدوق آمده۵ و شیخ صدوق با دو واسطه از وی روایت كرده است. در این روایت، شاگرد او، ابو یحیی بزّاز نیسابوری و استادش قتیبة بن سعید است.۶ متن روایت، فرمایش پیامبر خدا صلی الله علیه و اله به امام علی علیه السلام است در بارة بروز بلا و مصیبت كه ناشی از پانزده عمل امّت اند.

[۶۳‌.] محمّد بن خشنام بلخی

شیخ صدوق با دو واسطه از وی روایتی را در الخصال گزارش كرده است. در این روایت، ابو یحیی بزّاز نیشابوری از محمّد بن خشنام و او از قتیبة بن سعید، حدیث كرده است.۷

1.. همان، ص۴۷۶، ح۱۰۴۱.

2.. همان، ص۵۸۸، ح۱۲۲۰. به نظر می‌رسد که وی از عمری طولانی برخوردار بوده است.

3.. الأمالی، طوسی، ص۵۱۶، ح۱۱۳۰.

4.. مستدركات علم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۲۴، ش۱۲۰۶۳.

5.. الخصال، ص۵۰۱، ح۲.

6.. همان جا.

7.. بحار الأنوار، ج۶، ص۳۰۵، ح۵. در کتاب الخصال فعلی «محمّد بن حسام بن عمران بلخی» آمده است ( الخصال، ص۵۰، ح۲).

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38467
صفحه از 356
پرینت  ارسال به