281
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

گوشت من است و خونش از خون من و روحش از روح من و اوست كه وزیر من است در زمان زندگی من و خلیفه و جانشین من بعد از وفات من، چنان كه هارون نسبت به موسی بوده، مگر آن که هیچ پیغمبری بعد از من نیست. پس، از او بشنو و اطاعت كن؛ كه او بر حق است».

[۵۰‌.] بشر بن محمّد بن نصر بن لیث بلخی

شیخ طوسی با دو واسطه از ابو نصر بشر بن محمّد بن نصر بلخی عنبری در الأمالی روایت كرده است.۱ در این روایت ابو المفضّل، شاگرد وی و استادش احمد بن عبد الصمد هروی است كه از دایی‌اش ابو صلت، روایتی را از امام رضا علیه السلام نقل می‏كند.

[۵۱‌.] حامد بن شعیب بلخی

ابو العبّاس حامد بن محمّد بن شعیب بن زهیر بلخی، از راویان اهل سنّت ساكن در بغداد بوده است.۲ نام وی در اسناد روایات كتاب‌های شیخ صدوق آمده است. شیخ صدوق، گاه با یك واسطه۳ و گاه با دو واسطه۴ از او روایت كرده است. روایت حامد بن شعیب، در الخصال، چنین است: «پیامبر خدا فرمود: لَا یزَالُ هَذَا الدِّینُ صَالِحاً لَا یضُرُّهُ مَنْ عَادَاهُ أَوْ مَنْ نَاوَأَهُ حَتَّی یكُونَ اثْنَا عَشَرَ أَمِیراً كُلُّهُمْ مِنْ قُرَیش؛۵ این دین، همواره سالم خواهد ماند و هیچ دشمنی به آن آسیبی نخواهد رسانید، تا هنگامی كه دوازده امیر باشند كه همگی از قریش هستند». این روایت با نگاه شیعی، به امامان معصوم علیهم السّلام اشاره دارد، هر چند اهل سنّت برای آن، توجیهات دیگری را بیان می‌كنند.

1.. الأمالی، طوسی، ص۵۱۶، ح۱۱۳۰.

2.. تاریخ بغداد، ج۸، ص۱۶۵، ش۴۲۸۰.

3.. الخصال، ص۴۷۳، ح۲۸.

4.. فضائل الأشهر الثلاثة، ص۱۴۴، ح۱۵۸.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
280

[۴۹‌.] احمد بن علی بلخی

شیخ طوسی، نام «احمد بن علی بلخی» را در شمار راویانِ با واسطة معصومان آورده است۱ و در توصیف وی گفته است كه او مردی صالح و درستكار است و احمد بن علی به تلّعُكبری اجازة روایت داده است.۲ همچنین شیخ صدوق در سند روایتی در كتاب التوحید نام «احمد بن علی بلخی» را آورده است.۳ برخی از محقّقان معاصر پنداشته‏اند كه نام موجود در سند كتاب التوحید، همین احمد بن علی بلخی‌ای است كه در رجال شیخ طوسی آمده است؛۴ امّا این برداشت، بعید است؛ چه این که احمد بن علی در رجال الطوسی استاد تلّعكبری است. از آن جا كه هارون بن موسی تلّعكبری متوفّای ۳۸۵ق است، استاد وی نیز باید در قرن چهارم زندگی كند، حال آن که احمد بن علی بلخی موجود در التوحید، قاعدتاً باید در قرن سوم بوده باشد؛ چرا که شیخ صدوق (م۳۸۱ق) با سه واسطه از او روایت نقل كرده است.۵

به هر تقدیر، روایت موجود در التوحید، بیانگر اعتقادات شیعی راویان روایت است. در این روایت، فردی یهودی برای آشنایی با اسلام نزد پیامبر صلی الله علیه و اله می‌آید و پس از تشرّف به اسلام از پیامبر صلی الله علیه و اله در بارة امام علی كه همراه ایشان بوده، سؤال می‌کند و می‏پرسد: او كیست؟ پیامبر در پاسخ می‏فرماید: «هَذَا خَیرُ أَهْلِی وَ أَقْرَبُ الْخَلْقِ مِنِّی لَحْمُهُ مِنْ لَحْمِی وَ دَمُهُ مِنْ دَمِی وَ رُوحُهُ مِنْ رُوحِی وَ هُوَ الْوَزِیرُ مِنِّی فِی حَیاتِی وَ الْخَلِیفَةُ بَعْدَ وَفَاتِی كَمَا كَانَ هَارُونُ مِنْ مُوسَی إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِی بَعْدِی فَاسْمَعْ لَهُ وَ أَطِعْ فَإِنَّهُ عَلَی الْحَقِّ؛۶ این بهترین كسان من و نزدیك‌ترین خلایق به من است. گوشتش از

1.. رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۸۶۹۵.

2.. همان جا.

3.. التوحید، ص۳۱۰ ـ ۳۱۱ ، ح۲.

4.. مستدركات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۷۲ ، ح۴.

5.. سند صدوق به وی، چنین است: حدّثنا أبو الحسین محمّد بن إبراهیم بن إسحاق الفارسی، قال: حدّثنا أبو سعید أحمد بن محمّد بن رمیح النسوی، قال: حدّثنی أحمد بن جعفر العقیلی بقهستان، قال: حدّثنی أحمد بن علی البلخی.

6.. التوحید، ص۳۱۰ ـ ۳۱۱ ، ح۲.

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38260
صفحه از 356
پرینت  ارسال به