273
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

[۳۴‌.] محمّد بن خالد بلخی

محمّد بن خالد بلخی، غلام امام رضا علیه السلام و راوی روایات ایشان بوده است.۱

[۳۵‌.] محمّد بن سعید بلخی

از راویان احادیث فضائل زیارت امام حسین علیه السلام است. ابن قولویه، روایتی را با یك واسطه از او در بارة فضیلت بیتوته كردن در شب عاشورا در كربلا نقل كرده كه قابل توجّه است.۲ ابن قولویه، این روایت را به واسطة پدر، برادر و گروهی از اساتیدش از او نقل كرده است.۳ گفتنی است كه محمّد بن سعید بلخی نیز روایت پیش‌گفته را با دو واسطه از امام صادق علیه السلام گزارش می‏كند. بنا بر این، وی در دهه‏های نخست قرن سوم هجری زندگی می‏كرده است.

[۳۶‌.] محمّد بن عبد العزیز بلخی

از اصحاب و راویان امام عسكری علیه السلام است. مسعودی در إثبات الوصیّة،۴ كرامتی را از امام علیه السلام به وسیلة وی گزارش كرده كه نشانگر مدح وی نیز هست.۵

[۳۷‌.] محمّد بن علی بن خلف عطّار

ابو عبد الله‏ محمّد بن علی بن خلف عطّار كوفی بلخی، از راویان پرحدیث است. او را بیشتر كوفی گفته‏اند۶ و در متنی نیز بلخی گفته شده است.۷ سكونت وی در بغداد بوده است.۸

1.. رجال الطوسی، ص۳۶۴، ش۵۳۹۵.

2.. من بات عند قبر الحسین علیه السلام لیلة عاشوراء لقی الله یوم القیامة ملطخاً بدمه كأنّما قتل معه فی عصره (كامل الزیارات، ص۳۲۳، ح۵۴۸).

3.. المزار، مفید، ص۵۱ ـ ۵۲.

4.. إثبات الوصیّة، ص۲۱۱؛ كشف الغمّة، ج۳، ص۲۱۸؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۷۲، ح۸.

5.. مستدركات علم رجال الحدیث، ج۷، ص۱۶۱، ح۳۶۵۱ .

6.. در متون عامّه، معمولاً با عنوان «محمّد بن علی بن خلف العطّار الكوفی» آمده است (ر.ک: تاریخ بغداد، ج۳، ص۲۶۹، ح۱۳۱۸).

7.. مستدركات علم رجال الحدیث، ج۷، ص۲۲۶ ـ ۲۲۷، ش۶.

8.. تاریخ بغداد، ج۳، ص۲۶۹، ح۱۳۱۸.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
272

[۳۱‌.] محمّد بن ابی یعقوب بلخی

محمّد بن ابی یعقوب بلخی، از اصحاب امام رضا علیه السلام است؛ ولی نام وی در كتاب‌های رجالی نیامده است. او در روایتی، از امام رضا علیه السلام در بارة چرایی امامت در نسل امام حسین علیه السلام پرسش می‏كند.۱ این نكته، بیانگر اعتقاد وی به مسئلة امامت است. در گزارشی دیگر، امام رضا علیه السلام مطالبی را در بارة غیبت امام عصر علیه السلام و دوران دشوار سال‌های نخست غیبت، به وی ابراز می‏دارد،۲ كه در نوع خود، كم‌نظیر است و این، نشانگر جایگاه ویژة محمّد بن ابی یعقوب است. روایات دیگری نیز از وی گزارش شده است.۳

[۳۲‌.] محمّد بن اسماعیل بلخی

شیخ طوسی، نام وی را در شمار راویان امام هادی علیه السلام آورده است.۴ روایتی از وی در متونِ روایی دیده نشد.

[۳۳‌.] محمّد بن حسن بلخی

محمّد بن حسن بلخی، شاگرد عبد الله‏ بن مبارك (شیخ محدّثان عامّه در خراسان) است.۵ نام او در سند یك روایت در كتاب جمال الاُسبوع سیّد بن طاووس آمده است.۶ اسناد روایت او، نشانگر آن است كه وی عامّی مذهب است. جعفر بن محمّد فریابی (م۳۰۱ق)، صاحب كتاب صفة المنافق، از وی به سال ۲۲۶ ق، در سمرقند، حدیث شنیده است.۷

1.. علل الشرائع، ج۱، ص۲۰۸، ح۱۰؛ عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج۱، ص۸۸، ح۱۷.

2.. الغیبة، نعمانی، ص۱۸۵ ـ ۱۸۶، ح۲۷.

3.. ر.ک: مستدركات علم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۹۷، ش۱۲۳۹۹.

4.. رجال الطوسی، ص۳۹۲، ش۵۷۸۲.

5.. صفة المنافق، ص۷۶، ح۳۱ و ص۷۸، ح۳۴ و...؛ جمال الاُسبوع، ص۹۷.

6.. جمال الاُسبوع، ص۹۷.

7.. صفة المنافق، ص۷۶، ح۳۱ و ص۷۸، ح۳۴ و... .

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38252
صفحه از 356
پرینت  ارسال به