253
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

داشته است. این منطقه بسیار كوچك بوده و از توابع رَبعِ بلخ به شمار می‌آمده است.۱

قوادیان، نظیر بسیاری از شهرهای این منطقه به جهت موقعیّت جغرافیایی، بسیار سرسبز و خرّم بوده و چهار شهر نیز داشته است.۲ این منطقه در حال حاضر با نام «قبادیان»، در كشور افغانستان شناخته می‌شود.۳

1.. أرباع خراسان، ص۴۴۴.

2.. همان جا.

3.. فرهنگ‌نامۀ تطبیقی مكان‌های جغرافیایی، ص۱۱۴.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
252

دیگری نیز وجود دارد كه امیر بن احمر، آن را گشوده است.۱ گویا شهر فاریاب، از شهرهای دیگر نظیر طالقان كوچك‌تر بوده؛ ولی آبادی‌‌ها و روستاهای بسیاری را در نواحی خود جا داده بوده است.۲ یكی از نویسندگان معاصر، در توصیف این منطقه می‌نویسد: «این شهر در ساحل شرقی سیحون و بلافاصله در زیر ملتقای رودخانة چمكنت به رود سیحون بود. این شهر، در كنار معبر این رود، واقع بود و بعدها به ”اُترار" موسوم شد. نام فاراب، بر كرسی و شهر مركزی و نیز بر تمام آن ولایتْ اطلاق می‌شد و گاهی كرسی ولایت اسپیجاب نیز محسوب می‌گردید. در قرن چهارم، حومة آن، ”كِدِر" نام داشت. در همین قرن‌‌، مقدسی، آن را شهری بزرگ با حدود هفتاد هزار مرد ذكر می‌كند. این شهر را بارویی احاطه می‌كرد و مسجد جامع‌‌، كهن‌دژ و بازارهایی بزرگ داشت و كالاهای فراوان در انبارهای آن انباشته بود. كدر نیز مسجد جامعی داشت و شهری نوبنیاد بود».۳

ابو نصر اسماعیل بن حمّاد جوهری، صاحب كتاب الصحاح فی اللغة، برخاسته از این دیار است.۴ اكنون در افغانستان، مكانی با همین نام و یا با عنوان «دولت‌آباد» وجود دارد كه در همان مكان قدیم این منطقه واقع شده است.۵

۶. قُوادیان (قُبادیان)

برای ولایت قُوادیان نیز چندین نام یاد كرده‌‌اند كه بیشتر، از تفاوت‌ها در شیوة تلفّظ سرچشمه می‌گیرد و بخشی از آن نیز مربوط به اختلاف قرائت عرب و عجم است. بر این اساس، به این منطقه قباذیان، قواذیان و قوادیان۶ گفته‌اند. منطقة قوادیان در شرق منطقة چغانیان واقع شده و در كنار رودی به همین نام، قرار

1.. فتوح البلدان، ص۵۰۴.

2.. أرباع خراسان، ص۴۴۲.

3.. فرهنگ و تمدّن اسلامی در ماوراء النهر، ص۱۱۱.

4.. معجم البلدان، ج۱، ص۳۱۸.

5.. فرهنگ‌نامهٔ تطبیقی مكان‌های جغرافیایی، ص۱۱۰.

6.. البلدان، ص۲۸۹.

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38438
صفحه از 356
پرینت  ارسال به