مشهور است و مراجعه به آن، بین علمای شیعه متداول است».^۱

بر این اساس، گروهی همچون سیّد محسن امین^۲ و آقابزرگ تهرانی، نام وی را در شمار عالمان شیعی آورده‌اند، هرچند سیّد محسن امین، خود نیز معتقد است که وی از عالمان سنّي حنفی است؛ ولی به خاطر یک احتمال ضعیف، او را در شمار عالمان شیعی آورده است.

در مقابل، بسیاری دیگر همچون محدّث نوری، با بررسی آثار مستغفری، به شیعه نبودن وی یقین پیدا کرده‌اند.^۳ حقیقت آن است که وی از عالمان اهل سنّت بوده و تنها به خاطر کتاب طبّ النبی او روایاتش به متون شیعی، راه یافته است؛ چه این که هم مطالب روایاتش در متون روایی اهل سنّت و هم معرفی‌نامه‌های او در رجال عامّه، نشانگر این مطلب است.

ابو العباس مستغفری ـ که پس از سال سیصد و پنجاه هجری به دنیا آمده بود ـ پس از عمری تلاش در امر گسترش حدیث، در سال ۴۳۲ق، وفات یافت^۴ و آرامگاه او در منطقة نَسَف ـ شهری بین جیحون و سمرقند ـ قرار گرفته است.^۵

[۸۰ ].حسین بن حسن (حسین)^۶ بن خلف كاشغری^۷ (ابو عبد الله)

از دانشمندان احتمالاً شیعی است که در سال‌های پایانی قرن پنجم در سمرقند بوده است. اثری با عنوان كتاب زین العابدین نگاشته كه بعدها منبع سیّد ابن طاووس در تألیف رسالة المواسعة والمضایقة فی قضاء فوائت الصلاة شد.^۸ او آثار دیگری نیز همچون: كتاب الصلاة، كتاب المناجاة و كتاب الفكر و الصبر داشته است.^۹

كتاب الدعوات،^۱ كتاب المنامات،^۲ كتاب الخطب النبویة،^۳ كتاب دلائل النبوة،^۴ كتاب فضائل القرآن،^۵ كتاب الشمائل^۶.^۷

شهرت وی در شیعه به تألیف کتاب طبّ النبی است در حالی که تذکره‌نویسان و رجالیان اهل سنّت از این اثر وی یادی نکرده‌اند. طبّ النبی از دیرباز، مورد توجّه دانشیان شیعه بوده است. خواجه نصیر الدین طوسی در كتاب آداب المتعلّمین می‌نویسد: «سزاوار است که طالب علم، مقداری با علم طبابت نیز آشنا شود و از روایات وارده در این زمینه نیز ـ که شیخ ابو العباس مستغفری در کتاب طب النبی صلی الله علیه و اله گردآوری نموده ـ بهره ببرد و تبرّک جوید».^۸ سیّد بن طاووس نیز در کتاب الدعوات خود از این کتاب استفاده کرده است.^۹

طب النبی، یکی از منابع بحارالأنوار است و علّامه محمّدباقر مجلسی، روایات متعددی را از این کتاب نقل کرده است.

در بارة مذهب وی نظريات گوناگونی مطرح است. میرزا عبدالله افندی از شيوة بیان استادش علّامه مجلسی در مقدّمة بحارالأنوار بر این باور است که گویی علامه، وي را شیعه می‌دانسته است؛^۱۰ چه این که علّامه، وقتی منابع روایی خود را از کتب امامیه بر می‌شمرد می‌نویسد: «وكتاب طب النبی صلی الله علیه و اله و إن كان أكثر اخباره من طرق المخالفین لكنه مشهور متداول بین علمائنا؛ و کتاب طب النبی صلی الله علیه و اله، اگرچه بیشتر روایاتش از طریق عامّه وارد شده است، ولی خود کتاب