چشم می‌خورد: كتاب الرد علی من زعم أن النبی صلی الله علیه و اله كان علی دین قومه، الرد علی الزیدیة و كتاب النوادر. محمّد بن مسعود عیّاشی، افتخار شاگردی او را دارد و از وی بسیار حدیث نقل كرده است. اگرچه حسین بن اشكیب را برخی مروزی خوانده‌اند، با اين حال، اقامت وی در سمرقند و كش بوده است. او دانشمندی متكلّم، فقیه و مؤلّف بوده است.۱ در بارة او نوشته‌اند: «فاضل، جلیل، متکلّم، مناظر، صاحب تصانیف، لطیف الکلام، جیّد النظر».۲
شیخ طوسی، او را از اصحاب روایت امام هادی علیه السلام، و امام عسكری علیه السلام و همچنین در شمار افرادی كه راویِ امامان نبوده‌اند، آورده است.۳ همچنین در بعضی نسخ، نام وی به اشتباه، حسین بن اسكیب درج شده است. این عملكرد ناسازگار شیخ طوسی و اختلاف نسخه‌ها سبب شده كه برخی گمان كنند كه این دو عنوان، برای دو نفر بوده است. حال آن كه با توجّه به این كه این افراد در یك زمان می‌زیستند و از سوی دیگر، نام پدر حسین نیز نامی نادر است، بسیار بعید است كه این عنوان برای دو نفر بوده باشد.۴
نکته‌ای که در زندگی‌نامة وی آمده، آن است كه او را «خادم القبر»۵ خوانده‌اند. تاریخ، روشن نكرده كه مقصود، كدام قبر است. بویژه آن كه در سمرقند و كش، آرامگاه فرد مهمی وجود نداشته است.۶ از این رو، برخی احتمال داده‌اند كه وی خادم قبر پیامبر خدا صلی الله علیه و اله یا قبر امام رضا علیه السلام و یا نهایتاً خادم قبر حضرت
1.. رجال النجاشی، ص۴۴ ـ ۴۵.
2.. رجال الطوسی، ص۴۲۰.
3.. همان، ص۳۹۸ و ۴۲۰.
4.. معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۲۱۷ ـ ۲۱۸، ش۳۳۲۲.
5.. رجال النجاشی، ص۴۴ ـ ۴۵.
6.. البته در سمرقند، قثم بن عباس ـ صحابة بزرگ پیامبر خدا صلی الله علیه و اله ـ وجود داشت؛ امّا بعید است که وی خادم قبر قثم باشد، مگر آن‌که در ملازمت با این قبر زندگی می‌کرده و از این‌رو، وی را خادم القبر خوانده باشند.
