85
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

بهشتیِ فراوانی از جانب حق تعالی فرستاده شده است و پیامبر خدا صلی الله علیه و اله از این جهت، خرسند مي‌شود و می‌فرماید: «خدای را سپاس که من از دنیا نرفتم تا این که همان چيزي را که زکریا در مریم دید، من در دخترم مشاهده کردم!».

فاطمه علیها السلام می‌پرسد: پدر! من بهترم یا مریم؟ پيامبر خدا صلی الله علیه و اله پاسخ می‌دهد: «تو در میان قومت و مریم در میان قومش».۱

[۱۲. ]یزید بن هارون بن زاذان بن ثابت واسطی

ابو خالد یزید بن هارون بن زاذان بن ثابت واسطی، سلمی بجلی، از محدّثان سنّی‌اي است كه راوی و شاگرد امام صادق علیه السلام بوده است. او اصالتاً اهل بخاراست، هرچند كه در واسط به دنیا آمده و بزرگ شدة آن دیار است.۲

ابو خالد یزید بن هارون، محدّثی ثقه، فقیه و حافظ در میان عامّه بوده و كتابی نیز نگاشته بوده است. او مدّتی در بغداد به تدریس حدیث پرداخت و كسانی همچون حسن بن ابراهیم بن عبد الله هاشمی مدنی و احمد بن حنبل، شاگرد او بوده‌اند. تولّد او در واسط به سال ۱۱۷ یا ۱۱۸ ق بوده و وفاتش نیز در همان شهر در ربیع الثانی سال ۲۰۶ یا ۲۰۸ ق بوده است.۳

سدة سوم هجری

[۱۳. ]اسحاق بن حمزه بخاری

شیخ صدوق با سه واسطه از وی روایتی در بارة دجّال نقل کرده است.۴ نام وی در اسناد روایات با این عنوان بسیار اندک دیده شد. حاکم نیشابوری (م۴۰۵ق) نیز با چهار واسطه از وی روایتی گزارش کرده است.۵ شیوة اسناد روایات اسحاق بن حمزه، گمانة سنّی بودن وی را تقویت می‌کند.

1.. همان‌ جا.

2.. الفائق فی رواة و أصحاب الإمام الصادق علیه السلام، ج۳، ص۴۵۳، ش۳۶۸۸.

3.. همان‌ جا.

4.. الخصال، ص۴۴۶، ح۴۶.

5.. المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۲۹۴.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
84

[۹. ]محمّد بن حماد فاشی

محمّد بن حماد همدانی فاشی کوفی، از راویان حدیث و شاگردان امام صادق علیه السلام بوده است.۱ فاشی به کسانی گفته می‌شود که منسوب به فاشون شهری در بخارا بوده‌اند.۲

[۱۰. ]محمّد بن فضل بن عطیة بن عمر بن خالد خراسانی

ابو عبد الله محمّد بن فضل بن عطیة بن عمر بن خالد خراسانی، مروزی الأصل، بخاری، و كوفی،۳ از راویان و شاگردان امام صادق علیه السلام است.۴ محدّثی نیكوحال بوده است كه البته برخی از اهل سنّت، او را تضعیف و تكذیب کرده‌اند و نقل احادیثش را ترك نموده‌اند. مدّتی در بغداد، حدیث تدریس كرده است. او تا آخر عمر، ساكن بخارا بوده است. وفات او را سال ۱۸۰ق گفته‌اند.۵

[۱۱. ]محمّد بن قاسم بن عبد بن سالم بخاری

نام وی در سند یك روایت نبوی است. او با چهار واسطه از ابو سعید خدری، صحابی پیامبر خدا صلی الله علیه و اله روایتی را در فضیلت اهل بیت علیهم السّلام گزارش كرده است.۶ سیّد ابن طاووس، این روایت را از جلد اوّل كتاب تأویل ما انزل من القرآن الكریم فی النبی صلی الله علیه و اله، تألیف ابو عبد الله محمّد بن عبّاس بن علی بن مروان، معروف به جحام نقل می‌كند. در ابتدای سند، نام محمّد بن قاسم بن عبد بن سالم بخاری وجود دارد و او شاگرد فردی به نام جعفر بن عبد الله بن جعفر است كه از نسل امام علی علیه السلام بوده است.۷ در این روایت، برای حضرت زهرا علیها السلام طعام

1.. رجال الطوسی، ص۲۸۰، ش۴۰۵۲.

2.. طرائف المقال، ج۲، ص۱۸۸، ش۳۴۰.

3.. الفائق فی رواة و أصحاب الإمام الصادق علیه السلام، ج۳، ص۱۶۵ ـ ۱۶۶، ش۳۰۸۴.

4.. رجال الطوسی، ص۲۹۷.

5.. سعد السعود، ص۹۰ ـ ۹۱.

6.. همان‌ جا.

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38619
صفحه از 356
پرینت  ارسال به