321
تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ

صدوق است.۱ شیخ صدوق، چند روایت نبوی را در كتاب‌هایش از وی گزارش كرده است.۲

شش. جلسة نضر بن اصبغ بن منصور بغدادی‌: شیخ صدوق با دو واسطه از او روایت كرده است و در توصیف وی می‏گوید: المقیم ببلخ.۳ بنا بر این، جلسات حدیثی وی در بلخ بوده است.

هفت. جلسة محمّد بن علی بن زبیر بلخی: ابو مفضّل شیبانی در سفری که به خراسان داشته است، شاگرد محمّد بن علی بن زبیر بلخی در بلخ بوده است. محمّد برای شیبانی، كرامت مشهور امام كاظم علیه السلام را كه برای شقیق بلخی رخ داده بود، گزارش كرده است.۴

ب. غزنه

هشت. جلسة احمد بن محمّد تمیمی: سیّد ابن طاووس در المجتنی من دعاء المجتبی روایتی را از كتاب العملیات الموصلة إلی رب الأرضین و السماوات تألیف ابو الفضل یوسف بن محمّد بن احمد، معروف به ابن خوارزمی آورده است كه در سند آن، نام ابو منصور احمد بن محمّد تمیمی دیده می‏شود.۵ در این سند آمده است كه وی روایت را در غزنه برای شاگردش ابو عبد الله‏ حسین بن حسین بن خلف كاشغری، قرائت كرده است. از سند روایت می‏توان دریافت كه تمیمی در قرن پنجم هجری می‏زیسته است.

1.. فضائل الأشهر الثلاثة، ص۱۷ ـ ۱۸، ح۲.

2.. الخصال، ص۲۹۴، ح۶۰؛ فضائل الأشهر الثلاثة، ص۱۷ ـ ۱۸، ح۲.

3.. الخصال، ص۲۹۴، ح۶۰.

4.. دلائل الإمامة، ص۳۱۷، ح۲۶۳.

5.. المجتنی من دعاء المجتبی، ص۸۸ ـ ۹۰.


تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
320

یحیی ختم می‌شود. در سندی، یحیی از پدرش زید۱ و زید از امام چهارم، و در سند دیگر، یحیی به واسطة امام صادق علیه السلام۲ از پدران گرامی‌اش، آن را نقل كرده است. از آن جا كه سه راوی اصلی (متوكّل و فرزندش عمیر و یحیی بن زید) از كسانی هستند كه در بلخ بوده‌‌اند، به احتمال قوی این جلسات در بلخ شكل گرفته است.

دو. جلسة احمد بن علی بلخی: شیخ طوسی، نام «احمد بن علی بلخی» را در شمار راویان با واسطة معصومان آورده است۳ و در توصیف وی گفته است كه او مردی صالح و درستكار است و به تلّعكبری اجازة روایت داده است.۴ از آن جا كه هارون بن موسی تلّعكبری (م۳۸۵ق) اهل مسافرت برای اخذ حدیث است، احتمالاً او به بلخ رفته است و از احمد بن علی بلخی، اجازة روایت گرفته است.

سدة چهارم هجری

سه. جلسة حدیث بشر بن محمّد بن نصر بن لیث بلخی‌: شیخ طوسی با دو واسطه از ابو نصر بشر بن محمّد بن نصر بلخی عنبری در الأمالی روایت كرده است.۵ در این روایت، ابو المفضّل شاگرد وی است و استادش احمد بن عبد الصمد هروی كه از دایی‌اش ابو صلت روایتی را از امام رضا علیه السلام نقل می‏كند. به نظر می‌رسد که جلسة حدیث او در بلخ برپا شده باشد.

چهار. جلسة حدیث حسن بن علی بن محمّد عطّار: او استاد شیخ صدوق در بلخ بوده است. شیخ صدوق، حدیث معروف نبوی «حبّب إلیّ من دنیاكم النساء و الطیب، و جعل قرة عینی فی الصلاة» را با سند وی از او در بلخ شنیده است.۶

پنج. جلسة عبد الرحمان بن محمّد بن حامد بلخی(م۳۵۵ق): وی استاد شیخ

1.. همان جا.

2.. جمال الاُسبوع، ص۲۶۲؛ فتح الأبواب، ص۷۷؛ بحار الأنوار، ج۵۶‌، ص۲۱۶ ـ ۲۱۷.

3.. رجال الطوسی، ص۴۱۲، ش۸۶۹۵ .

4.. همان جا.

5.. الأمالی، طوسی، ص۵۱۶، ح۱۱۳۰.

6.. الخصال، ص۱۶۵، ح۸ .

  • نام منبع :
    تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ
    سایر پدیدآورندگان :
    مهدی غلامعلی
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1393
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 38640
صفحه از 356
پرینت  ارسال به