[۵۶.] عبد الرحمان بن محمّد بن حامد بلخی
او استاد شیخ صدوق است.۱ شیخ صدوق چند روایت نبوی را در كتاب‌هایش از وی گزارش كرده است.۲ نام عبد الرحمان بن محمّد در كتاب‌های رجالی و روایی شیعه غیر از كتب شیخ صدوق، نیامده است؛۳ امّا در اسناد روایات عامّه، نام او دیده می‌شود. برای نمونه، بیهقی(م۴۵۸ق) در السنن الكبری با یك واسطه از او روایت كرده است.۴
زبیدی در تاج العروس به مناسبت معرّفی شِناباذ (قریهای از آبادیهای بلخ) مینویسد: «ابو القاسم عبد الرحمان بن محمّد بن حامد بلخی شِناباذی زاهد، از این قریه است. او مكثر الحدیث (پُرروایت) بوده است و در سال ۳۵۵ق وفات یافته است».۵ گفتنی است كه در برخی از نسخههای كتب شیخ صدوق، تصحیف رخ داده و نام جدّ وی، «خالد» آمده است كه اشتباه است.۶
[۵۷.] عبد الصمد بن فضل بلخ
نام ابو یحیی عبد الصمد بن فضل بلخی در اسناد روایت وصایای نبوی به ابو ذر در كتاب الخصال آمده و شیخ صدوق با دو واسطه از وی روایت كرده است.۷
نام وی در متون رجالی و روایی شیعه بجز کتاب الخصال نیامده است؛ ولی در اسناد روایات اهل سنّت، نام «عبد الصمد بن فضل بلخی» بسیار به چشم میخورد. برای نمونه، حاكم نیشابوری (م۴۰۵ق) روایات بسیاری را با یك واسطه از او نقل كرده است.۸
1.. فضائل الأشهر الثلاثة، ص۱۷ ـ ۱۸، ح۲.
2.. الخصال، ص۲۹۴، ح۶۰ ؛ فضائل الأشهر الثلاثة، ص۱۷ ـ ۱۸، ح۲.
3.. مستدركات علم رجال الحدیث، ج۴، ص۴۱۷.
4.. السنن الكبری، ج۷، ص۱۳۴.
5.. تاج العروس، ج۵، ص۳۷۷.
6.. فضائل الأشهر الثلاثة، ص۱۷، ح۲؛ نسخهٔ الخصال در نزد علّامه مجلسی (بحار الأنوار، ج۷۲، ص۶۵، ح۱).
7.. الخصال، ص۳۴۵، ح۱۲.
8.. المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۴۹۶، ۵۰۷، ۵۳۱،۵۵۹،۵۶۱ و... .
