الأخبار آمده است.^۱ شیخ صدوق با یك واسطه از او روایت كرده است و پایان سند آن به ابن عبّاس ختم می‏شود. ابن عبّاس در جلسه‏ای كه در طائف تشكیل شده بود، برای حاضران ـ كه افرادی همچون عطاء، ابو العالیه، سعید بن جبیر و عكرمه بودند ـ بندهای اذان را تفسیر می‌کند.^۲ در این تفسیر، عبارت «حی علی خیر العمل» نیامده است.^۳ بنا بر این قاعدتاً باید راویان این روایت نیز از اهل سنّت بوده باشند.

[۵۵‌.] شعیب بن محمّد بن مقاتل بلخی

ابو محمّد شعیب بن محمّد بن مقاتل بلخی، استاد ابو مفضّل شیبانی (ق۴ق) یكی دیگر از راویان بلخ است. شیبانی، مجلس حدیث او را در نوقان طوس در مشهد الرضا علیه السلام درك كرده است.^۴ در این جلسه، شعیب بن محمّد بن مقاتل بلخی، روایتی را در فضیلت و زمان زیارت امام حسین علیه السلام با سند خویش از امام صادق علیه السلام نقل كرده است كه ابتدای آن، چنین است: «زوروهُ ـ صَلَّی الله ُ عَلَیهِ ـ فی كُلِّ وَقتٍ وفی كُلِّ حینٍ؛ فَإِنَّ زِیارَتَهُ علیه السلام خَیرُ مَوضوعٍ؛ فَمَن أكثَرَ مِنها فَقَدِ استَكثَرَ مِنَ الخَیرِ ومَن قَلَّلَ قُلِّلَ لَهُ، وتَحَرَّوا بِزِیارَتِكُمُ الأَوقاتَ الشَّریفَةَ فَإِنَّ الأَعمالَ الصّالِحَةَ فیها مُضاعَفَةٌ، وهِی أوقاتُ مَهبَطِ المَلائِكَةِ لِزِیارَتِهِ؛....^۵ او را ـ كه درود خدا بر او باد ـ زیارت كنید، هر وقت و هر لحظه، كه زیارتش بهترین چیز است. هر كه بیشتر زیارتش كند، بیشتر به خیر می‌رسد و هر كه كمتر زیارتش كند، از خیرش كم می‌شود. برای زیارتتان وقت‌‌های شریف را بجویید؛ چرا كه كارهای شایسته در اوقات شریف، پاداشی دوچندان دارند و آنها، وقت‌‌‌هایی هستند كه فرشتگان برای زیارتش فرود می‌آیند».

به هر تقدیر، حامد بن شعیب، یك راوی عامّه است كه در نزد آنان فردی ثقه و صدوق بوده^۱ و در بغداد، جلسات حدیثی بسیاری دایر كرده است.^۲

در كتب روایی عامّه، روایات متعدّدی از وی به چشم می‏خورد. او استاد ابن حبّان(م ۳۵۴ق) است.^۳ به گفتة خودش در سال ۲۱۶ق متولّد شده است^۴ و وفات وی را در سوم یا پنجم محرّم سال ۳۰۹ ق، ثبت كرده‏اند.^۵

[۵۲‌.] حسن بن طبیب بلخی

او استاد ابو الفرج اصفهانی (م۳۵۶ق) است. ابو الفرج، مطلبی را از وی و ابن عقده (م۳۳۲ق) در بارة ولایت‌عهدی امام رضا علیه السلام در مقاتل الطالبییّن نقل كرده است.^۶

[۵۳‌.] حسن بن علی بن محمّد عطّار

ابو علی حسن بن علی بن محمّد بن علی بن عمرو عطّار، استاد شیخ صدوق در بلخ بوده است. صدوق، حدیث معروف نبوی «حُبِّبَ إِلَیَّ مِنْ دُنْیاكُمُ النِّسَاءُ وَ الطِّیبُ وَ جُعِلَ قُرَّةُ عَینِی فِی الصَّلَاةِ؛ از دنیای شما آنچه برای من دوست داشتنی است، زن‌ها و عطرهایند و روشنی چشم‏ من در نماز است» را با سند وی از او در بلخ شنیده است.^۷

[۵۴‌.] خلف بن محمّد بلخی

نام «ابو محمّد، خلف بن محمّد بن احمد بلخی» در سند یك روایت كتاب معانی