اسحاق بن بشر خراسانی در تاریخ و سیر و اخبار بسیار توانمند بوده و آثار گسترده‌ای را در این دانش نگاشته است.^۱

او در بلخ به دنیا آمد و در بخارا نشو و نما كرد و سپس به بغداد رفت و برای مدّتی در آن جا سكونت گزید. در پایان عمر نیز به بخارا آمد و در همان دیار در دوازدهم رجب سال ۲۰۶ ق، وفات یافت.^۲

[۲۵‌.] جعفر بن حسین بلخی

جعفر بن حسین بلخی مشهور به قاضی ابو اسماعیل بلخی، از راویان روایات كتب حدیث شیعه است.^۳ خزّاز قمی(م۴۰۰ق) با دو واسطه از وی روایت كرده است.^۴ بنا بر این، حیات او در قرن چهارم بوده است. روایتی را كه جعفر بن حسین بلخی با سند خود از پیامبر خدا صلی الله علیه و اله نقل كرده، چنین است: «أهل بیتی أمان لأهل الأرض كما أنّ النجوم أمان لأهل السماء. قیل: یا رسول الله!‏ فالأئمّة بعدك من أهل بیتك؟ قال: نعم. الأئمّة بعدی اثنا عشر تسعة من صلب الحسین، اُمناء معصومون، و منّا مهدیّ هذه الاُمّة. ألا إنّهم أهل بیتی و عترتی من لحمی و دمی، ما بال أقوام یؤذوننی فیهم؟ لا أنالهم الله‏ شفاعتی؛^۵ اهل بیت من برای اهل زمین، امان اند، چنان که ستارگان برای اهل آسمان، امان اند. به ایشان گفته شد: ای پیامبر خدا! امامان بعد از تو از اهل بیت تو اند؟ فرمود: بلی، امامان بعد از من، دوازده نفرند که نُه نفر از صلب حسین اند و امین و معصوم اند، و مهدی این امّت، از ماست. هر آینه، آنان اهل بیت و عترت من، و از گوشت و خون من اند. چیست که مردمانی مرا در باره آنها اذیّت می‏كنند؛ خداوند شفاعت مرا به آنها نرساند!».

گفتنی است که در سند این روایت، شقیق بلخی، استاد جعفر بن حسین است.

[۲۲‌.] ابو القاسم ابن صائغ بلخی

وی استاد حسین بن حمدان خصیبی (م۳۳۴ق) است و حسین از وی در كتابش روایت كرده است.^۱

[۲۳‌.] احمد بن ابی الفضل بلخی

او از راویان احادیث امام رضا علیه السلام است. احمد بن ابی الفضل بلخی از دایی‏اش یحیی بن سعید بلخی^۲ - كه از اصحاب امام رضا علیه السلام بوده است ـ روایتی را از آن امام نقل می‏كند.^۳

این روایت در فضیلت امام علی علیه السلام است و بیانگر عرض ادب جناب خضر به امام علی علیه السلام در زمان پیامبر خداست.^۴

[۲۴‌.] اسحاق بن بشر خراسانی

ابو حذیفه اسحاق بن بشر (/ بشیر) بن محمّد بن عبد الله‏ بن سالم هاشمی كاهلی خراسانی بخاری، بلخی الأصل و از راویان احادیث امام صادق است.^۵ او در زمرة محدّثان ثقه و مورد اعتماد عامّه و خاصّه^۶ است، هر چند گروهی از ایشان وی را تضعیف كرده و گفته‏اند: او حدیث می‏ساخته و به ثقات نسبت می‏داده است.^۷